ANNA KARENINA - Trang 478

người làm mướn; nhưng cũng như tất cả những người quen độc lập suy
nghĩ, lão địa chủ quý tộc rất khó tiếp nhận ý kiến người khác và lại rất say
sưa với ý kiến của mình. Ông ta khăng khăng cho rằng nông dân Nga là
con lợn chỉ thích được đối xử như lợn, chỉ có thể lôi kéo họ ra khỏi tình
trạng đó bằng uy lực, giờ đây đã mất, hoặc bằng roi vọt, nhưng người ta trở
nên tự do chủ nghĩa đến nỗi đã thay thế cái roi vọt nghìn đời đó bằng
những trò luật sư và nghị định, thừa nhận cho đám hạ lưu hôi thối đó cái
quyền được nhồi nhét món xúp ngon lành và còn dành cho chúng bao nhiêu
thước khối không khí nữa.
- Tại sao ông lại cho là không thể có quan hệ như vậy đối với người thợ đã
khiến lao động sinh lợi, - Levin nói, cố kéo câu chuyện trở lại vấn đề cũ.
- Không bao giờ đạt tới lao động sinh lợi ở nước Nga cả, vì thiếu uy quyền,
- vị điền chủ trả lời.
- Thử hỏi ta thể tìm ra điều kiện lao động mới ở đâu? - Xvyajxki nói, sau
khi đã ăn sữa chua và hút thuốc, trở lại tham gia tranh luận.
Tất cả những quan hệ khả hữu với thợ đều đã được xác định và nghiên cứu,
- ông nói. - Còn cái tàn tích man rợ này: công xã nguyên thủy với sự liên
đới bảo lĩnh, cũng tự nó tan rã thôi. Chế độ nông nô bị bãi bỏ, chỉ còn lại
lao động tự do và những hình thức của nó đã được xác định:
đó là lao công, người làm công nhật, tá điền; các ông không thoát khỏi
phạm vi đó.
- Nhưng châu Âu không bằng lòng với những hình thức đó.
- Phải, châu Âu đang tìm những hình thức mới. Và rất có thể họ sẽ tìm thấy.
- Đó chính là điều tôi muốn nói, - Levin trả lời. - Tại sao về phía ta, ta lại
không tự tìm kiếm?
- Bởi vì thế có khác nào ta tìm kiếm phương pháp xây dựng đường sắt.
Những phương pháp đó có sẵn rồi.
- Nhưng nếu nó không thích hợp với nước ta, nó vô lý thì sao? - Levin nói.
Chàng lại phát hiện thấy ánh kinh hãi trong khoé mắt Xvyajxki.
- A phải, ra thế đấy: chúng ta thắng lợi dễ như bỡn, chúng ta đã tìm thấy
điều châu Âu đang mày mò chứ gì! Tôi thừa biết mọi luận điệu đó, nhưng
xin lỗi, anh có biết tất cả những gì châu Âu đã làm về vấn đề công nhân