chúng. Họ đã phải chống chọi quá nhiều với nỗi thống khổ của mình nên
chẳng còn tâm trí nào để ý đến khán giả nữa.
Sự lãng quên tạm thời ấy đã cứu họ. Ánh mắt nhân từ của một đức bà
tưởng tượng hay của một cô gái trẻ bằng xương bằng thịt có thể giúp người
ta sống bao nhiêu, thì con mắt lạnh lẽo và hau háu của chiếc máy quay lại
vùi dập người ta xuống kiếp nô lệ bấy nhiêu. Tệ hơn nữa: nó tước đi mọi
khả năng tưởng tượng của con người.
Những ai phải sống trong một địa ngục dai dẳng hay nhất thời đều có thể
vận dụng đến thủ thuật tinh thần hiệu quả nhất để chống chọi với địa ngục
ấy: tự kể cho mình một câu chuyện. Người lao động bị bóc lột tưởng tượng
mình là tù binh chiến tranh, người tù binh chiến tranh tưởng tượng mình là
hiệp sĩ Chén Thánh, vân vân. Mọi nỗi thống khổ đều có biểu tượng và có
sự tích anh hùng của nó. Kẻ bất hạnh khi có thể lấp đầy lồng ngực một hơi
thở kiêu hãnh sẽ ngẩng cao đầu và không còn than vãn nữa.
Trừ khi anh ta nhìn thấy chiếc máy quay đang lén quan sát nỗi đau của
anh ta. Lập tức anh ta biết rằng khán giả sẽ thấy ở anh ta hình ảnh một nạn
nhân, chứ không phải một nhân vật anh hùng đang tranh đấu.
Bị đánh gục bởi chiếc hộp đen, anh ta buông rơi vũ khí hay chính là câu
chuyện anh ta đang tự kể với mình. Và anh ta trở thành hình ảnh mà người
ta sẽ thấy: một kẻ khốn cùng bị nghiền nát bởi câu chuyện đang diễn ra bên
ngoài, một con người chỉ còn lại những bản năng tối thiểu.
Chúa trở nên cần thiết nhất khi sự vắng mặt của Người rõ ràng nhất.
Trước lúc bị bắt vào “Trại tập trung”, với Pannonique cũng như với phần
lớn những người khác: Chúa chỉ là một ý niệm. Thật thú vị khi tìm hiểu
Người, thật hưng phấn khi nhận ra ở đó những điều khiến người ta choáng
váng. Còn tình yêu của Chúa, đó là một khái niệm đầy sức mê hoặc, đến
mức khiến người ta quên đi câu hỏi lớn về sự hiện diện của Người: tìm
cách giải thích về tôn giáo là một điều ngu ngốc cổ lỗ chỉ làm nảy sinh
thêm những chuyện ngớ ngẩn.
Từ khi bị bắt, Pannonique có một nhu cầu ghê gớm cần đòi hỏi ở Chúa.
Cô khát khao khôn nguôi được chửi rủa Người. Giá như có thể gán trách
