về với Trung hoa. Từ Hy được trời cho hưởng tuổi thọ, nhưng bà càng sống
lâu càng thấy vương quốc của bà ngày một thu hẹp lại. Nhiều tỉnh trù phú
miền duyên hải phải nhượng cho các nước tây phương. Miến Điện bị Anh
quốc chiếm; Bồ Đào Nha chiếm Ma Cao; Nga Sô thì chiếm một giải đất
mênh mông ở miền bắc, còn Việt Nam rơi vào vòng bảo hộ của Pháp. Từ
Hy đã tiếm quyền của vua Quang Tự, nhưng vương quyền ấy đã ung thối
vô giá trị từ bên trong, và có thể tan vỡ bất cứ lúc nào. Triều đình nhà
Thanh vẫn còn huy hoàng và không thay đổi bên trong Cấm Thành, trong
khi thế giới bên ngoài tiến bộ không ngừng. Nhà Thanh còn giữ được sự
huy hoàng là nhờ vào tiền thuế hải quan, mô phỏng theo hệ thống thuế hải
quan của người Anh.
Thượng Hải thì hoàn toàn nằm trong tay ngoại bang, như những tô giới của
người Anh người Pháp. Dần dần cùng với nền khoa học mới, tinh thần văn
hóa tây phương xâm nhập vào Thượng Hải và lan ra các vùng kế cận. Các
tu sĩ công giáo người Pháp và tu sĩ Thiên chúa giáo của người Anh và Mỹ
đã đem theo những tiến bộ y học và tôn giáo của họ đến Thượng Hải.
Những phái bộ truyền giáo bành trướng khắp nơi, trên cái đất nước đã cho
phép ba tôn giáo khác nhau đồng lưu là Khổng giáo, Lão giáo và Phật giáo.
Trong cái không khí phát triển tôn giáo rất nhộn nhịp của cuối thế kỷ 19,
giáo hội nào cũng cần có những người như Tống Charlie.
So sánh với khu vực nội địa thì Thượng Hải quả là một thành phố sang
trọng. Ngay từ 1843, Thượng Hải đã là một hải cảng dành cho các nước tây
phương được quyền khai thác. Sau Hiệp ước Nam Kinh, người Anh phát
triển thành phố, biến Thượng Hải thành một thành phố tây phương, và cho
phép người Trung Hoa được làm những công việc đầy tớ hoặc mở những
cửa tiệm nhỏ. Rồi mỗi khi có nội chiến, Thượng Hải trở thành một trung
tâm cho những di dân trốn tránh chiến tranh trong nội địa, và đến sống dưới
sự che chở của người ngoại quốc tại đây. Vào lúc Tống Charlie về đến
Thượng Hải năm 1886 thì Thượng Hải đã trở thành một thành phố quốc tế,
một nơi tiền rừng bạc bể cho những người biết mánh khóe làm giầu, như
