BA NGƯỜI LÍNH NGỰ LÂM - Trang 10

Thứ bảy tới, vở kịch được hoan hô nhiệt liệt. Dumas ra khỏi nhà hát sung
sướng phát điên. Chàng mới hai sáu tuổi. "Tôi trở về ngoại ô Thánh Denis,
không trông thấy xe, đâm cả vào ngựa, nhảy qua khe suối, vì ước lượng sai
hụt chân rơi xuống giữa dòng, về đến nơi mới biết đánh rơi mất bản thảo,
nhưng không hề gì. Tôi đã thuộc lòng.
Vở Hoàng hậu Crítxtin, bị chậm công diễn do kiểm duyệt không phải là tác
phẩm đầu tiên của Dumas được trình điễn. Trong khi chờ đợi, chàng đã viết
Henri III và triều đình, vở kịch được diễn đi diễn lại. Đã đến lúc phải lựa
chọn giữa nghề thư ký và nhà hát, chàng quyết định giã từ văn phòng của
Đại Quận công. Nhưng lần công diễn đầu tiên chàng đã mời "chủ mình",
tức vua Louis Philippe tương lai đến dự.
Lần công diễn ấy đã đạt tới trên mức thành công một cuộc khải hoàn. Nó
không những chỉ tạo nên những tiếng hoan hô mà còn là một sự mê cuồng.
Vở kịch kết thúc, khi nghệ sĩ Fiếcmanh lại ra sân khấu giới thiệu tên tác
giả, sự phấn khích đã trở thành của toàn thể khán giả, đến nỗi Công tước
Oóclêăng "đứng ngây ra" nghe tên người làm thư ký cho mình trong vòng
ba tiếng đồng hồ đã trở thành một trong những con người danh tiếng nhất
thời đại.
Nói đó là một cuộc khải hoàn là nói đến cuộc khải hoàn của văn học lãng
mạn nói chung. "Henri III và triều đình" còn ra đời trước "Hécnani" của
Hugo, đánh dấu sự cáo chung của chủ nghĩa cổ điển, Dumas đã mở đường
cho Hugo và Vinhy.
Cuộc cách mạng 1830 nổ ra đúng lúc và trở thành cuộc cách mạng của
chính bản thân Alexandre Dumas. Mang sẵn dòng máu cộng hòa của người
cha, A. Dumas gắn bó cả tâm hồn và thể xác với cách mạng. Ông tự mình
cầm súng ra chia lửa với quân khởi nghĩa, tổ chức vệ quốc quân chống Bảo
hoàng. Ông viết trong hồi ký: "Đó là những người của nhân dân mà người
ta đã gạt bỏ sau khi sự nghiệp đã thành công. Sau khi canh gác ở cửa kho
bạc, sắp chết đói đến nơi, họ đứng ở ngoài đường kiễng chân đất ngó vào
đám thực khách ăn bám của chính quyền trèo trên lưng họ để leo lên, đang
chia nhau chức vụ địa vị và danh vọng".
Thái độ chính trị ấy của A. Dumas luôn được bộc lộc trong các tác phẩm