BA NGƯỜI LÍNH NGỰ LÂM - Trang 358

(1) Nữ thần Minéc, còn gọi là nữ thần Palátx, nữ thần Atêna, con gái của
thần Jớtx, nữa thần của sự thông thái và nghệ thuật Trong Iliat, cơn giận
khủng khiếp của Akin là do Atêna hay Minéc giật tóc.
(2) Bốn con trai nhà Âymông trong tiểu thuyết võ hiệp thế kỷ 12 gồm
14.489 cảu thơ, là Rơnô, Ghitxca, Ala và Rítsa, cả bốn cùng cưỡi trên một
con ngựa thần kỳ Baya chống lại Hoàng đế Charlesma.
(3) Trong truyện cổ tích con yêu Râu xanh của Perault. Anne là chị của
người vợ cuối cùng của con yêu Râu xanh. Con yêu báo giờ tận số của
ngườỉ vợ này vì phạm tội hở chuyện. Anne đứng trên đỉnh tháp. Cô em gọi
"Chị Anne ơi, chị không thấy ai đến ư?". "Chị chẳng thấy ai mà chỉ thấy
mặt trời đang rắc bụi sáng và cỏ mọc xanh rờn!".
(4) Tiếng Latinh có nghĩa: sẽ sinh ra, tồn tại, biến mất. Ở đây Dumas có lẽ
định dùng từ Erit (sẽ tồn tại) chứ không phải Erat (đã từng tồn tại, tức biến
mất rồi).
(5) Đại đế Môgôn (1483-1530) triều đại do Baberơ, chắt của Taméclan
dòng dõi Thành Cát Tư Hãn sáng lập bao gồm cả Thổ Nhĩ Kỳ và xứ Hindu.
(6) Crésus: quốc vương cuối cùng của Lyđi vùng Tiểu Á, nổi tiếng về những
tài nguyên là cát có lẫn hạt vàng ở Pắc tôn. Sau bị Xyarút đánh bại và bị
bắt làm tù binh. kinh đô bị đốt (thế kỷ 6, trước công nguyên)
(7) Procureur - biện lý, cũng gọi là kiểm sát trưởng - nghĩa ở đây là kiểm
sát nhưng ở đây còn có sự chơi chữ nữa là Procurcuse - bà biện lý, cũng có
nghĩa là tú bà, trùm đĩ (trên đã chú thích)