BÁC SĨ ZHIVAGO - Trang 292

nào đó rất xa, con hoạ mi thứ nhất đang thử giọng. Với khoảng ngừng còn
lâu hơn, một chú sáo bụi bặm đã lâu chưa được dùng. Thậm chí hơi nước từ
nắp hơi đầu máy phụt ra, bay lên trời, cũng nghe ùng ục như tiếng sữa sôi
trên bếp cồn, trong phòng nuôi trẻ của gia đình.
- Anh định nói chuyện gì với tôi thì phải, - Giáo sư Gromeko nhắc. - Anh
nhớ không? Lúc tàu chạy ngang qua cánh đồng ngập nước và bầy vịt trời
bay lên, anh bảo "Con có chuyện này muốn thưa với ba".
- À vâng, con nhớ rồi. Con chưa biết diễn đạt thế nào cho ngắn gọn. Ba
thấy đó, mỗi lúc ta đang đi sâu thêm vào vùng Ural… Cả vùng này đang
xáo động. Vài hôm nữa, ta sẽ đến nơi. Chưa biết điều gì chờ ta ở đấy. Đề
phòng bất trắc, nên thoả thuận trước giữa hai cha con. Con không nói đến
niềm tin đâu. Sẽ vô lý, nếu định làm sáng tỏ hoặc xác định niềm tin trong
dăm phút trò chuyện giữa cánh rừng mùa xuân. Cha con ta biết rõ về nhau.
Ba người chúng ta, ba, con, và Tonia, cùng với nhiều người khác, ngày nay
đang tập hợp thành một giới, chỉ khác nhau về mức độ nhận thức cái giới
ấy. Đó cũng không phải điều con muốn đề cập. Chuyện đó quá sơ đẳng.
Con muốn nói chuyện khác. Ta cần thoả thuận trước với nhau về cách ứng
xử trong một số hoàn cảnh, để khỏi hổ thẹn vì nhau và khỏi làm nhục mặt
nhau.
- Thôi ba hiểu ý anh rồi. Ba thích cách đặt vấn đề của anh. Anh đã tìm thấy
đúng những chữ cần thiết. Còn đây là điều ba muốn nói với anh. Anh có
nhớ cái đêm anh mang về tờ báo in các sắc lệnh đầu tiên, dạo mùa đông,
trong một đêm bão tuyết ấy? Chắc anh nhớ cái giọng quả quyết chưa từng
thấy?
Sự thẳng thắn ấy đã chinh phục mọi người. Nhưng những thứ ấy chỉ sống
trong sự trong trắng nguyên thuỷ, trong đầu óc những người tạo lập ra
chúng và cũng chỉ trong ngày đầu tiên công bố chúng mà thôi. Thói xảo
quyệt chính trị ngay hôm sau đã lộn trái chúng ra. Ba biết nói gì với anh
nhỉ? Thứ triết lý ấy xa lạ với ba. Chính thể này chống lại chúng ta. Người ta
không thể hỏi xem ba có đồng ý về sự đập phá này hay không. Nhưng
người ta đã tin ba, còn các hành động của ba, ngay cả khi ba bị ép buộc
phải thực hiện, vẫn trói buộc ba vào trách nhiệm.