Đường xe lửa Moskva - Kazan bãi công. Đường xe lửa Moskva - Brets lẽ
ra cũng phải hưởng ứng. Quyết định bãi công đã được thông qua, nhưng
trong Uỷ ban của tuyến đường người ta vẫn chưa sao thoả thuận với nhau
về ngày giờ bắt đầu. Hết thảy công nhân viên đều biết về cuộc bãi công,
nên chỉ cần có một cái cớ bên ngoài là cuộc bãi công ắt phải nổ ra.
Một buổi sáng lạnh lùng, ảm đạm đầu tháng mười. Hôm nay là ngày phải
phát lương trên tuyến đường. Lâu quá vẫn chưa thấy có tin gì từ phòng kế
toán chuyển tới. Cuối cùng một cậu bé bước vào văn phòng, mang theo sổ
lương và một chồng sổ lao công được thu lại để khấu trừ tiền công. Cuộc
phát lương bắt đầu. Các nhân viên phục vụ trên tàu, thợ bẻ ghi, thợ nguội
và thợ phụ của họ, chị em lao công quét dọn toa tàu đã xếp thành một hàng
dài đứng đợi trên khoảng đất trống trải ngăn cách nhà ga, xưởng thợ, đề-pô,
các kho hàng và các dãy đường goòng với khu nhà bằng gỗ của ban quản
trị.
Đã bắt đầu hơi hướng mùa đông đô thành, thoang thoảng mùi lá cây thích
bị giẫm nát, mùi tuyết tan, mùi khói đầu máy và mùi bánh mì tiểu mạch còn
nóng mà người ta nướng ở tầng hầm căng-tin nhà ga và vừa lấy từ trong lò
ra. Các chuyến tầu thay nhau đến và đi. Người ta nối toa hay cắt toa, người
ta phất những lá cờ cuộn hay mở. Nghe vang lên đủ mọi âm điệu, từ tiếng
kèn hiệu của những người gác đường, tiếng còi bỏ túi của các nhân viên nối
toa đến tiếng còi trầm trầm của các đầu máy. Những cột khói nối tiếp nhau
bốc lên trời. Những đầu máy đã được đốt lò, sẵn sàng khởi hành, phụt ra
những luồng hơi nóng đánh tan các đám mây mù giá lạnh.
Dọc theo sân ga, ông xếp ga Fufolygin, kỹ sư giao thông, và bác đốc công
bảo dưỡng đưởng quanh ga, Pavel Ferapontovich Antipop, đang đi đi lại
lại, Pavel Antipop đã quấy rầy ban tu sửa nhiều lần: bác than phiền về thứ
vật liệu mà người ta chở đến cho bác để thay sửa đường ray. Chất thép
không đủ sức chịu đựng. Các thanh ray khi thử đem xoắn vòng hoặc uốn
cong đều bị gãy và theo bác dự doán, nó sẽ bị rạn nứt khi gặp tuyết giá.
Ban quản trị chẳng buồn xem xét đến lời khiếu nại của bác. Hẳn có kẻ
thông đồng kiếm lợi gì đây.
Fufolygin mặc bên ngoài chiếc áo lông đắt tiền có gắn phù hiệu sở hoả xa,