còn cái đẹp là diễm phúc được có một hình thức, còn hình thức là cái chìa
khoá hữu cơ của đời sống, mọi sinh vật phải nắm được hình thức để tồn tại,
bởi thế nghệ thuật, trong đó kể cả bi kịch, đều là câu chuyện về diễm phúc
tồn tại. Những suy tưởng và ghi chép ấy cũng đem lại hạnh phúc cho
chàng, một hạnh phúc bi thảm và đầy nước mắt, đến nỗi nó làm cho chàng
mệt mỏi và nhức cả đầu.
Samdeviatov đến thăm Zhivago. Ông ta cũng đem Vodka tới và kể cho
chàng nghe chuyện hai mẹ con Lara khởi hành cùng với Komarovski.
Samdeviatov đến bằng đường xe lửa, trên một chiếc ô tô ray. Ông ta nặng
lời trách móc Zhivago không săn sóc con ngựa Savraska và đã đem nó đi,
mặc dù chàng cố nài ông ta để lại cho chàng mượn vài ba hôm nữa. Để bù
lại, ông ta hứa vài ngày sau sẽ đích thân đến đón chàng và đưa chàng đi
khỏi hẳn Varykino.
Đôi lúc sau khi làm việc, ghi chép một hồi, Zhivago bỗng chợt nhớ đến
người phụ nữ đã ra đi, nhớ một cách hết sức rõ ràng, đến mức chàng mê đi
vì cảm giác âu yếm và nỗi đau gay gắt của sự mất mát. Cũng như thuở còn
thơ, giữa cảnh huy hoàng của thiên nhiên mùa hè, trong tiếng chim chóc líu
lo chàng từng như nghe văng vẳng tiếng người mẹ đã qua đời gọi chàng, thì
ngày nay, tai chàng đã quá quen nghe tiếng Lara, còn đầy giọng nói của
nàng, thỉnh thoảng lại đánh lừa chàng. Chốc chốc chàng lại nghe như có
tiếng từ phòng bên vẳng sang: "Anh Yuri yêu dấu?".
Trong tuần lễ này, chàng còn bị các giác quan đánh lừa mấy lần theo kiểu
khác. Một đêm cuối tuần, chàng bất chợt tỉnh dậy sau một cơn ác mộng
nặng nề và vô lý, rằng có một cái hang rồng ở dưới nhà nàng. Chàng mở
mắt ra. Đột nhiên đáy khe núi lóe lên ánh lửa và dội lại tiếng vang chát
chúa của một phát súng ai đó vừa nổ. Điều lạ lùng là chỉ một phút sau biến
cố khác thường ấy, chàng lại ngủ thiếp đi. Sáng hôm sau, chàng quả quyết
đấy chỉ là chàng nằm mơ.
14.
Đấy là chuyện xảy ra ít lâu sau. Cuối cùng Zhivago cũng phải nghe theo
tiếng nói của lý trí. Chàng tự nhủ rằng nếu đã đề ra cho mình mục đích tìm
đến cái chết với bất cứ cách nào, thì có thể sử dụng phương cách vừa đem