như ông trong khung cảnh triều đình phương Đông dù sơ khai như Lí cũng
vẫn chỉ là kẻ bất toàn, không thể nào làm vua, không xứng được làm vua!
Sự ổn cố lâu dài của dòng họ khi làm chủ nước khiến cho việc tổ
chức cai trị của Lí càng lúc càng phức tạp hơn. Phải dựa vào hình mẫu xây
dựng vương quyền của Trung Quốc nhưng thực tế đất nước là một cựu
thuộc địa được nâng cấp cho nên những danh xưng chức vụ, tổ chức có khi
chỉ là hình thức, chỉ mang một phần nội dung từ nơi vay mượn mà thôi. Do
đó tổ chức ở Đại Việt mang một hình thức thụt lùi về thời gian cũng như
thực tế so với ở Trung Quốc. Ví dụ như sự phân chia hành chính thời Đinh
Lê với đơn vị Đạo chỉ là dấu vết còn lại của thời Đường chia đế quốc to lớn
của họ thành 10 Đạo. Cho đến khi Lí thấy ra nhà Tống đã đổi thành 24 Lộ
liền cũng chia theo mà chừa phần phía nam khó quản trị ra ngoài. Việc các
sử gia ngày nay cố công tìm trong sách xưa về tên những đạo, lộ sao cho đủ
con số 10 hay 24 thật cũng như các sử gia sau này cố tìm xem trong 30 năm
DCCH, Quốc hội Việt Nam đã ban hành những đạo luật nào, tranh cãi ra
làm sao!
Cho nên Lí Thái Tổ lúc mới lên ngôi, ngoài việc lo chia chức tước
cho người thân cận và trong gia đình, đặt một Thân Vương Ban trên cao,
còn cho lập một hệ thống quan lại mới, hiện diện rất thường xuyên, với vai
trò quan trọng, đa năng vì có nguồn gốc phức tạp: tầng lớp Viên ngoại lang.
Đây là hình thức quan chức Trung Quốc lập ra theo nhu cầu cai trị thực tế
từ xưa nhưng ảnh hưởng đến Lí thì hẳn là của thời thuộc địa, từ đời Đường
Trung Tông (706) mà nghĩa của danh xưng tự nó đã nói lên vị trí: Đó là
một ngạch quan ngoài vòng chính thức, một thứ quan “ngoại ngạch.” Dấu
vết “trí thức” trong thời Lí của họ rất rõ: Suốt đời Thái Tổ, Thái Tông, họ
được liên tục phái đi sứ báo tin triều mới, cống nạp, xin kinh Phật, được
làm quan xử án cho đất kinh đô (1067)… Lúc đầu thì chỉ là những xuất
hiện cá nhân, đến thời Thần Tông lên ngôi (1128), triều đình đã đặt họ vào
tổ chức chính thức hẳn hòi, nghĩa là không còn tính cách “ngoại ngạch”
như hồi khởi thuỷ nữa. Các quan chức sau đó khi được kể ra không phải
