nhóm kia là công thần Nguyễn Trãi nằm ngục, không chết hẳn vì là văn
quan không đủ sức đe doạ quyền lực Lê, và Lê còn cần tới ông. Con đường
thoát tức khắc của ông là tiếp tục nhiệm vụ văn thần (viết chiếu cho quan,
dân, thư ngoại giao với Minh…) theo một tính cách ủng hộ triều mới tích
cực hơn qua việc phủ nhận liên hệ với anh em bà con, với triều cũ (“Chiếu
bình Phục Lễ”), và toan tính về lâu về dài là đưa người thiếp Thị Lộ vào
nội cung để gây uy thế nhờ cậy bảo toàn thân danh. Tranh chấp Lê Trần
còn kéo dài rất lâu với những tình thế phức tạp của mỗi trường hợp gây
biến đổi. Xúi giục Lê Lợi giết Trần Nguyên Hãn cũng có người họ Trần
phụ họa theo thời mới, đó là trường hợp Trình Nguyên Bá mang họ Trần đã
đổi. Sau này, trong vụ giết Nhân Tông (1459), có vẻ người chủ xướng quan
trọng lại là họ Trần: Trần Lăng, không được sử quan cho đổi họ để nêu rõ
tội trạng. Và xung đột còn tiếp về sau, dài dài ẩn khuất qua nhiều thế kỉ…
Chính sử quan cũng tỏ ra ngầm đứng về phía Trần, nghĩa là xung
đột không phải chỉ ở trên tột đỉnh quyền bính mà còn ở đám văn quan gốc
trung châu tự phụ ở kiến thức Nho hoá cao hơn, và nhóm văn quan gốc
Lam Sơn mang dấu vết bản xứ hơn. Nổi bật là sự tranh chấp về quy định
nhã nhạc cho triều mới, giữa Nguyễn Trãi và Lương Đăng. Sự thắng bại
của phe nào cũng lại tuỳ thuộc vào tình thế đương thời. Phép thiết triều của
Lương Đăng tuy bị công kích dữ nhưng vẫn thắng thế. Có sự nhường nhịn
khi Nguyễn Trãi dâng khánh đá được chấp nhận nhưng khi tranh cãi gay go
thì phe văn thần trung châu được nhắc cho biết quyền lực là ở nơi đâu:
Tham nghị Nguyễn Liễu bị xử “tội đáng chém nhưng được lệnh riêng cho
thích chữ vào mặt, đày đi châu xa.” Cũng thắng thế là nhóm người đem tin
tưởng thần bí (như cứu mặt trăng, mặt trời) vào một triều đình còn vua
quan với sinh hoạt cũ xưa (vua cầm cung bắn chim, quan còn chăng lưới
săn trên đất kinh kì.) Tuy nhiên nhóm trung châu lại thắng thế khi viện dẫn
tinh thần Nho giáo trên đồng bằng như khi xin cấm lối hát bá cổ, níu chân
tay trên đất Thanh Hoá, xin cho công thần khỏi theo “quốc tính” / họ Lê để
trở về họ của tông tộc mình…
