Chúng ta đã thấy mức độ phát triển cao của đế quốc Đường đã đem
đến thay đổi thuộc địa phương Nam của họ như thế nào. Trên bình diện
chính trị, xã hội, những cải cách hành chính, thuế khoá chứng tỏ quyền
hành cai trị đã đến mực sâu sát với dân chúng dưới quyền để ảnh hưởng lâu
dài về sau. Mẫu tiền Khai nguyên của Đường có đời sống đến 7, 800 trăm
năm, tên là “đồng” đi theo chất kim loại, và tính cách đơn vị đó được Việt
Nam lưu giữ làm đơn vị tiền tệ đến ngày nay trong khi Đại Hàn / Triều
Tiên: Won
, Nhật: Yen
lại mượn từ đơn vị “nguyên” của thời Nguyên, Minh
về sau, tính tương đương với bạc. Đơn vị hành chính cơ sở của phủ Đô hộ
đã có dáng như các hình trạng về sau: đại hương có từ 160 đến 540 hộ, từ
40 đến 60 hộ là đại xã, 10 đến 30 hộ là tiểu xã. Đó là nói về số lượng cư
dân nhưng xét ở mặt diện tích thì chắc rộng hơn nhiều nếu ta so sánh hương
Phù Đổng được biết thời thuộc địa với các làng xã được tách ra về sau của
những người cùng thờ ông thần đá bên cạnh chùa của phái Quan Bích. Một
tầng lớp ưu tú của xã hội gồm người chính quốc, người lai, dân bản thổ
được phân công có thứ tự trên bậc thang quyền bính với những xâm nhập
vươn lên của các cá nhân nhanh nhẹn, may mắn. Tổ chức hành chính chặt
chẽ như thế sẽ làm nền cho các thời đại về sau khiến cho trong một khoảng
thời gian dài, các triều đại có vẻ như chỉ làm một công việc là thu gom lại
những mảnh vỡ của phủ Đô hộ thuộc địa sau khi người chủ ngoại quốc ra
đi. Cho nên sẽ có tên “nước Đô Hộ” hình như ngỡ ngàng với độc lập của
Ngô, có dấu vết biểu lộ ý thức của Đinh ở vị trí Đế mà còn mang dáng dấp
cấp bực phủ nha (như chức Nha
nội, như lời Đinh Liễn khi “tranh quan
…” với em). Có tên “phủ Đô hộ” dai dẳng với quá khứ, co lại ở phần đồng
bằng phía bắc đến tận đầu thế kỉ XV, nơi xuất hiện những hào trưởng hành
động độc lập, hình ảnh ở trung châu của những thủ lãnh trên vùng ki mi.
Một vùng đất cứ mở rộng theo đà bồi đắp của phù sa tuy chật vật
nhưng đủ nuôi sống một số lượng người lớn làm căn cứ cho sự bành trướng
về sau, với một thủ phủ ở ngay trung tâm giao tiếp của một cơ cấu tổ chức
đã thành hình chăt chẽ như thế, sẽ là nơi thu hút của các tập đoàn xung
quanh muốn tranh giành quyền lực. Họ cứ tiếp tục đổ về đấy để đi đến
