nghị giúp đỡ mọi người; người ta không trả lời cậu, người ta thậm chí
chẳng nhìn đến cậu. Cậu trông thấy hai người lính kéo rơm và củi về phía
cầu, một người khác đẩy một thùng nhựa đường. Hubert chộp lấy một bó
củi to đùng nhưng cậu vụng về đến nỗi bị gai đâm vào tay và cậu khẽ kêu
lên một tiếng đau đớn. Một lát sau, lúc khối củi nặng ấy cuối cùng cũng
được trút xuống trước cầu, cậu đã nghĩ rằng lúc nãy không ai nghe thấy
mình kêu thì lại tưởng như chết đi được vì xấu hổ khi bị một người đàn ông
quát lên:
- Cậu làm cái trò gì ở đây vậy? Cậu không thấy là cậu gây vướng víu
sao? Hả?
Bị tổn thương trong lòng, Hubert lảng ra xa. Đứng bất động trên con
đường Saint-Pourçain, đối diện với dòng sông Allier, cậu thấy mọi người
đang hoàn thành một công việc thật khó hiểu đối với cậu: rơm và củi tưới
nhựa đường được đặt trên cầu bên cạnh một bi đông xăng năm chục lít;
người ta trông đợi vào cái thành chắn này để chặn bước quân địch trong khi
chỉ cần một khẩu đại bác 75 là có thể làm nổ tung thuốc nổ được rồi.
Phần còn lại của ngày trôi qua như vậy, rồi sau đó là đêm và cả buổi sáng
tiếp theo: những giờ nhàn rỗi, lạ lùng, rời rạc như một cơn sốt. Vẫn chẳng
có gì để ăn, chẳng có gì để uống. Những chàng nông dân trẻ cũng đã mất đi
màu da tươi tắn và, nhợt nhạt vì đói, đen sạm vì bụi bặm, đầu tóc rối bù,
mắt cháy rực, họ đột nhiên trông có vẻ già hơn, lớn hơn, với một vẻ bướng
bỉnh, đau đớn và cứng rắn.
Lúc đó là hai giờ khi trên bờ bên kia xuất hiện những tên Đức đầu tiên.
Đây là đoàn quân cơ giới đã đi qua Paray-le-Monial chính buổi sáng hôm
ấy. Hubert, miệng há hốc, nhìn bọn chúng xông lên cầu, với một tốc độ
kinh khủng, như một tia chớp hoang dã và hung hãn lóe sáng qua làng quê
thanh bình. Điều đó chỉ diễn ra trong một khoảnh khắc: một cú đại bác làm
nổ tung những thùng thuốc nổ xếp thành tường chắn. Những mảnh vỡ của
cầu, máy móc dụng cụ, những người đang lắp những thứ đó đều rơi xuống
sông Allier. Hubert thấy những người lính chạy phía trước cậu.
“Đến lúc rồi! Quân ta tiến lên tấn công,” cậu nghĩ, và da cậu ớn lạnh, cổ
họng cậu khô lại như hồi bé, mỗi lần cậu nghe thấy những hòa âm đầu tiên
