1
Ở gia đình Angellier, người ta đem giấu đi các giấy tờ của gia đình, các
bộ đồ ăn bằng bạc và những cuốn sách: quân Đức đang vào Bussy. Lần thứ
ba kể từ lúc bại trận thị trấn sẽ bị quân Đức chiếm đóng. Đó là ngày Chủ
nhật của lễ Phục sinh, vào giờ đại lễ mi-xa. Trời đổ một cơn mưa giá lạnh.
Ở ngưỡng cửa nhà thờ, một cây hồng đào nhỏ, đang nở hoa, lắc lư cành lá
một cách thê lương. Quân Đức bước thành hàng tám; chúng mặc quân phục
chiến đấu, đội mũ sắt. Khuôn mặt chúng mang vẻ mờ nhạt và khó hiểu của
người lính trong quân ngũ, nhưng ánh mắt chúng lại tò mò lén lút dò xét
những mặt tiền xám xịt của các ngôi nhà trong thị trấn này, nơi chúng sẽ
sống. Không có ai ở các ô cửa sổ. Đi qua nhà thờ, chúng nghe thấy tiếng
đàn harmonium và tiếng cầu nguyện rì rầm; nhưng một tín đồ hoảng sợ đã
đóng cửa lại. Chỉ còn tiếng nện của những đôi bốt Đức ngự trị. Phân đội
đầu tiên đi qua, một hạ sĩ quan cưỡi ngựa tiến lên; con vật xinh đẹp có bộ
lông lốm đốm vẻ như tức giận vì bị bắt phải đi chậm đến thế; nó gõ móng
xuống nền đất với vẻ thận trọng cáu kỉnh, nó run lên, hí và lúc lắc cái đầu
kiêu hãnh của mình. Những chiếc xe tăng màu sắt xám xịt lăn rầm rập trên
mặt đường. Rồi đến các khẩu súng đại bác được đặt trên những chiếc giá
quay, mỗi giá có một tên lính ngồi trên, mắt nhìn ngang tầm giá súng. Bởi
chúng đông đến nỗi một thứ tiếng sấm rền liên hồi không ngớt vang dội
dưới các vòm nhà thờ suốt trong lúc cha xứ thuyết giáo. Những người phụ
nữ thở dài trong bóng tối. Khi tiếng ầm ầm dữ dội này nhỏ dần đi, thì
những tên đi mô tô bao quanh chiếc ô tô của tên chỉ huy xuất hiện. Phía sau
tên này, cách một quãng vừa phải, những chiếc xe tải chất đầy ắp những ổ
bánh mì đen khiến các cửa kính rung lên. Con vật nuôi lấy khước của trung
đoàn - một con chó dạng sói gầy gò, lặng lẽ, được huấn luyện để tham gia
chiến trận, đi bên cạnh những tên cưỡi ngựa khóa đuôi đoàn quân. Bọn này,
hoặc vì chúng là một nhóm được ưu đãi trong trung đoàn, hoặc vì chúng ở
rất xa tên chỉ huy và tên này không thể nhìn thấy chúng, hoặc vì bất cứ
