ta”, thậm chí những thứ đó cũng được đem giấu đi. Chúng đã được một bàn
tay Pháp đem tặng, được những cặp mắt Pháp ngắm nhìn, được những cái
phất trần Pháp đụng tới - chúng sẽ không bị vấy bẩn vì bọn Đức chạm vào.
Và cây thánh giá nứa! Ở trong một góc phòng, phía trên tràng kỷ! Bà
Angellier đích thân tháo nó ra và đặt lên ngực mình, dưới chiếc khăn
choàng bằng đăng ten.
- Tôi nghĩ thế là xong rồi đấy, - cuối cùng bà nói.
Bà nhẩm lại trong đầu: đồ gỗ trong phòng khách lớn đã được dọn đi, rèm
cửa đã được tháo ra, đồ ăn dự trữ đã được lèn đầy trong cái nhà gỗ nhỏ nơi
người làm vườn để dụng cụ - ôi, những khúc giăm bông to hun khói phủ
tro, những vại bơ nấu chảy, bơ mặn, mỡ lợn mịn và nguyên chất, những
chiếc xúc xích nặng nổi vân cẩm thạch - tất cả các tài sản của bà, kho báu
của bà... Kể từ ngày quân đội Anh lên tàu trở về ở Dunkerque, rượu vang
được giấu kín dưới tầng hầm; đàn dương cầm được khóa lại; khẩu súng săn
của Gaston được đặt trong một chỗ giấu bất khả xâm phạm. Tất cả đều đâu
vào đấy. Chỉ còn phải chờ kẻ xâm lược tới thôi. Nhợt nhạt và câm lặng,
bằng một bàn tay mảnh mai run rẩy, bà khép hờ những cánh cửa lại, như ở
trong phòng của một người chết, và bà đi ra, theo sau là Lucile.
Lucile là một phụ nữ trẻ tóc vàng mắt đen, rất đẹp, nhưng lặng lẽ, nép
mình, “vẻ lơ đãng”, như bà già Angellier vẫn chê trách. Người ta đã chọn
cô vì những quan hệ thông gia nhà cô và vì món hồi môn của cô (cô là con
gái của một điền chủ lớn trong vùng), nhưng bố Lucile đã thực hiện những
vụ đầu cơ rủi ro, gây thiệt hại đến tài sản của mình, phải đem đất đai ra cầm
cố; cuộc hôn nhân do vậy không phải là thành công lắm; hơn nữa, cô lại
không có con.
Hai người đàn bà đi vào phòng ăn; bát đĩa đã được dọn ra. Đã quá trưa
rồi, nhưng chỉ ở nhà thờ và ở tòa thị chính là theo giờ Đức, do bị bắt buộc;
gia đình Pháp nào cũng vặn đồng hồ của mình chậm lại sáu mươi phút, vì
danh dự; người phụ nữ Pháp nào cũng nói với vẻ khinh miệt: “Ở nhà chúng
tôi, chúng tôi không sống theo giờ của bọn Đức.” Điều đó khiến cho trong
ngày thỉnh thoảng lại có những khoảng trống thời gian dài, không được sử
dụng, ví dụ như khoảng thời gian chán ngắt của ngày Chủ nhật kể từ lúc kết
