Với thái độ kính trọng đầy tình cảm, bà Angellier mời bà Perrin ngồi
xuống lại khi bà này khẽ nhỏm lên khỏi ghế vì thấy bà chủ nhà tới. Bà
không cảm thấy cơn rùng mình khó chịu làm người bà run lên như khi bà
De Monmort bước vào nhà. Bà biết là dưới mắt bà Perrin, mọi thứ ở đây
đều tốt đẹp: cái lò sưởi giả, mùi của tầng hầm, những cánh cửa chớp nửa
đóng nửa mở, nhũng tấm vải phủ trên các đồ gỗ, thảm treo tường màu ô liu
với những lá cọ ánh bạc. Tất cả đều phù hợp; lát nữa bà sẽ mời các bà
khách của mình một bình nước cam và những chiếc bánh quy bơ bụi bặm.
Bà Perrin sẽ không bị sốc vì thứ đồ ăn bủn xỉn này; bà ta sẽ thấy đó là một
bằng chứng mới về sự giàu có của gia đình Angellier vì càng giàu thì người
ta càng keo kiệt; bà ta sẽ nhận ra ở đó mối bận tâm tiết kiệm của chính
mình và cái sở thích khổ hạnh vốn ăn sâu vào bản chất của giai cấp tư sản
Pháp và tăng thêm vị đắng kích thích cho những thú vui bí mật và đáng xấu
hổ của nó.
Bà Perrin kể lại cái chết anh hùng của con trai bà, bị giết ở Normandie
khi quân Đức tiến vào; bà đã xin được giấy phép đi thăm mộ con. Bà phàn
nàn mãi về sự tốn kém của chuyến đi này và bà Angellier tán thành. Tình
mẫu tủ và tiền bạc là hai thứ khác nhau. Gia đình Perrin hiện sống ở Lyon.
- Ở thành phố khốn khổ lắm. Tôi đã thấy người ta bán quạ tới mười lăm
franc một con. Các bà mẹ cho con cái ăn canh thịt quạ. Đừng tưởng là tôi
nói về giới công nhân nhé! Không đâu, thưa bà! Đó là những người như bà
và tôi!
Bà Angellier thở dài đau đớn; bà tưởng tượng những người quen của bà,
gia đình bà, đang cùng nhau ăn một con quạ vào bữa tối. Ý nghĩ ấy có cái
gì đó lố bịch, ô uế (trong khi nếu đó là chuyện về các công nhân, thì tóm lại
chỉ cần nói “Tội nghiệp những người khốn khổ” và không để ý đến nữa).
- Nhưng ít nhất bà còn được tự do! Bà không có một tên Đức trong nhà,
còn chúng tôi thì phải cho một tên ở đấy. Một tên sĩ quan! Vâng, thưa bà,
trong ngôi nhà này, sau bức tường này, - bà nói và chỉ tay vào lớp giấy dán
tường màu ô liu in những lá cọ bạc.
- Chúng tôi biết thế, - bà Perrin nói với vẻ hơi lúng túng, - chúng tôi đã
được biết chuyện này qua bà vợ ông chưởng khế, bà ta mới đây đã vượt
