Thật là một sự lầm lẫn làm sao! Trong số hàng ngàn những gã đàn ông
đi cưới vợ không chỉ của giới thượng lưu chúng ta, mà bất hạnh thay của cả
dân chúng nói chung, thật hiếm có một người nào chưa từng đã có vợ ít
nhất mười lần, nếu không nói trăm lần, nghìn lần như Don Juan, trước khi
đi đến hôn nhân. (Sự thực bây giờ, như tôi có nghe nói và để ý thấy, cũng
có những người trẻ tuổi trong trắng cảm nhận và hiểu được rằng sự trong
trắng đó không phải là trò đùa, mà là một việc cao cả thiêng liêng. Chúa
phù hộ cho họ! Nhưng vào thời của tôi thì không có đến một phần mười
nghìn người được như vậy). Mọi người ai cũng biết rõ điều này nhưng đều
làm bộ như không hề hay biết. Trong tất cả các tiểu thuyết, những tình cảm
của các nhân vật, những hồ nước, những khóm cây nơi các nhân vật dạo
chơi đều được mô tả đến từng chi tiết; thế nhưng khi mô tả tình yêu cao cả
của nhân vật với một thiếu nữ nào đó, chẳng bao giờ người ta viết về những
điều đã xảy ra trước kia với cái nhân vật thú vị này cả: chẳng một lời nào về
chuyện anh ta đã từng đến các nhà thổ, từng quan hệ với những cô hầu,
những chị nấu bếp, với vợ của những người khác. Nếu như mà có những
tiểu thuyết không đứng đắn kiểu đó thì cũng chẳng ai để chúng lọt vào tay
những người cần đọc là các thiếu nữ đâu. Đầu tiên, họ làm bộ trước các
thiếu nữ, rằng cái sự phóng đãng tràn ngập một nửa đời sống của thành thị
cũng như nông thôn chúng ta là hoàn toàn không hề có. Sau đó thì quen dần
với việc giả vờ đó đến nỗi cuối cùng, chính họ đâm ra tin tưởng rằng tất cả
chúng ta đều là những người đạo đức và sống trong một thế giới rất đạo
đức. Và những người thiếu nữ đáng thương ấy đã tin tưởng vào điều đó một
cách nghiêm túc. Người vợ bất hạnh của tôi cũng tin như vậy. Tôi nhớ khi
còn là vị hôn phu của nàng, tôi đưa cho nàng xem cuốn nhật ký của mình,
trong đó nàng có thể biết được dù chỉ một phần nhỏ quá khứ của tôi, chủ
yếu là mối quan hệ cuối cùng của tôi, mối quan hệ mà nàng cũng có thể biết
được qua những người khác và vì vậy tôi cảm thấy cần thiết phải nói cho
nàng hay. Tôi nhớ sự kinh sợ, thất vọng và bàng hoàng của nàng khi nàng
biết và hiểu ra. Tôi thấy là nàng đã muốn bỏ tôi lúc đó. Nhưng chẳng hiểu
sao mà nàng lại không bỏ tôi!
