12. Uriah, theo Kinh Thánh, là tù trưởng người Hittite, có người vợ
xinh đẹp tên Bathsheba. Vua David mê nàng và làm cho Uriah chết trong
một trận đấu, rồi sau đó cưới Bathsheba - (ND).
13. Rodolphe Kreutzer (1766 -1831) nhạc sĩ, nghệ sĩ vĩ cầm và nhạc
trưởng người Pháp, là một trong những người sáng lập ra trường phái vĩ
cầm Pháp thế kỷ 19. Beethoven đã viết tặng ông bản Sonata dành cho vĩ
cầm và dương cầm (Bản Sonata Kreutzer). (ND)
14. Ở đây Tolstoy có chơi chữ. Đáp lại câu chào của người bạn đồng
hành “Прощайте” (Xin từ biệt), Pozdnyshev nói “простите” (Xin thứ lỗi).
Hai động từ “thứ lỗi”(прощать) và “từ biệt”( прощаться) trong tiếng Nga
rất gần nhau, chỉ khác ở hậu tố - cя.
15. Theo Martine de Courcel. Tolstoy: The Ultimate Reconciliation.
New York, 1988. Tr. 3,4.
16. Cũng theo Martine de Courcel, sách đã dẫn, tr.4.
