BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 149

nghĩa ở Hà Nội, và một ngày trước khởi nghĩa ở Huế, Nhà Vua vẫn hi vọng có
thể cứu vãn ngôi báu, mời thủ lĩnh Việt Minh vào Huế để lập nội các mới trong
khi chờ nội các này triệu tập Quốc hội để quyết định chính thể.
Lễ thoái vị vừa kết thúc, Hoàng đế và Hoàng hậu họp tất cả những gia nhân, hầu
cận, thị vệ thị nữ để thu dọn đồ đạc giao lại hoàng cung cùng tài sản công của
Triều đình cho chính quyền cách mạng, đại bộ phận cho về gia đình quê hương
bản quán. Những đồ dùng cá nhân, quà biếu có thể mang theo. Vua đã thoái vị,
triều đình đã không còn, nền quân chủ đã bị thủ tiêu. Sự có mặt của họ ở những
nơi nguy nga này không còn lý do tồn tại.
Cảnh ngộ nước đôi của cựu hoàng dần dần lộ rõ. Bảo Đại nay không còn đặc
quyền của một Hoàng đế, được hưởng mọi quyền tự do của công dân, nhưng
cũng có nghĩa vụ phải chấp nhận một số hạn chế: ông được lệnh phải chấm dứt
mọi liên hệ với người nước ngoài nhất là với những người bạn cũ Pháp, Nhật.
Sự cấm đoán này là cần thiết để đề phòng mọi tình huống phức tạp có thể xảy
ra.
Sau lễ thoái vị, không khí đường phố vẫn náo nhiệt khí thế dường như muốn
thay đổi nếp sống tĩnh lặng quen thuộc của người dân xứ Huế. Không mấy ngày
là không có những đoàn quần chúng diễu hành trên hai bờ sông Hương. Những
tiếng loa, những tiếng hô khẩu hiệu, những nhịp trống ếch của thiếu nhi, những
tiếng hát đồng ca vang trên đường phố. Tưng bừng, hồ hởi nhưng không phải
không có những tiếng thét căm hờn, những vụ bắt bớ, những tình cảnh cay đắng,
những phiên toà cách mạng tuyên án tử hình và án quyết thi hành ngay lập tức.
Nhưng nhìn chung chế độ thay đổi quá êm ả, cứ như là đã có sự dàn xếp đâu
vào đấy từ trước. Với một số người, tưởng như Hồ Chí Minh và Bảo Đại đã
hành động theo một kế hoạch chung được vạch ra một cách tỉ mỉ: Bảo Đại lợi
dụng Nhật để tuyên bố độc lập, xoá bỏ các hiệp ước bảo hộ do các triều vua
trước đã ký với Pháp, tuyên bố nền dộc lập của Việt Nam để một thời gian ngắn
sau đó Nhật bại trận thì Nhà vua thoái vị, lặng lẽ trao chính quyền cho Việt
Minh và Việt Minh đã chiến đấu bên cạnh Đồng minh nên có tư cách để giao
dịch với Đồng minh yêu cầu họ công nhận độc lập.
Làm thế nào có thể tách bạch cái gì thuộc về nhà nước, cái gì thuộc về gia đình
Nhà vua và Hoàng hậu?
Ông bộ trưởng Lao động Lê Văn Hiến một cựu chính trị phạm đã bị kết án năm