BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 147

"Việt Nam độc lập muôn năm! Dân chủ Cộng hoà muôn năm!". Hai báu vật
biểu tượng của quyền lực, thanh kiếm vàng nạm ngọc, chiếc quốc ấn nặng gần
tám kilô đúc từ thời Minh Mạng được Nhà vua thay mặt cho quân quyền trịnh
trọng trao tận tay cho đại biểu chính phủ cách mạng. Sau khi cờ vàng quẻ ly
tượng trưng cho quân quyền hạ xuống - lần này thì vĩnh viễn, ngay lập tức, tiếng
súng lệnh nổ vang trong lúc lá cờ đỏ sao vàng tượng trưng cho chính thể dân
chủ cộng hoà kéo lên. Tiếng hoan hô lại vang lên ầm ầm như sấm. Đối với vài
trăm quan lại, công chức chính quyền Nam triều cũ, việc thoái vị thế là đã hoàn
tất. Không còn Hoàng đế, không còn Bảo Đại. Chỉ có một công dân mới mang
tên Nguyễn Vĩnh Thuỵ, cái tên trong sổ Tôn nhơn phủ, chỉ được gọi khi còn đi
học lúc nhỏ... Tiếp đến vị Trưởng phái đoàn chính phủ Trần Huy Liệu phát biểu
nói lên ý nghĩa quan trọng của lễ thoái vị chính thức chuyển sang quyền hành
chính phủ dân chủ cộng hoà, một sự kiện có ý nghĩa lớn trong lịch sử kết thúc
chế độ phong kiến tồn tại từ nghìn năm nay.
Mọi việc coi như đã xong. Nhưng những người có mặt trên lễ đài có một phút
bối rối. Một khoảng trống nhỏ. Còn thiếu một cái gì đó chăng? Một lời nói, một
cử chỉ hữu nghị, cảm thông? Thấy vậy đại diện Tổng bộ Việt Minh Nguyễn
Lương Bằng nhanh trí gài trên ngực ông chiếc huy hiệu màu đỏ tượng trưng cho
quốc kỳ có ngôi sao vàng ở giữa, chắc hẳn là sát hình tượng con rồng thêu trên
hoàng bào Vua đang mặc trên người.
Một lần nữa quần chúng lại vỗ tay hoan hô sau khi nghe ông trưởng đoàn Trần
Huy Liệu phát biểu: "Từ nay cựu Hoàng đế Bảo Đại được gọi là công dân Vĩnh
Thuỵ". Các quan khách trên lễ đài chắp tay nghiêng mình vái chào người công
dân mới Vĩnh Thuỵ, có người ngượng nghịu nâng nắm tay phải lên ngang tai
chào theo kiểu Việt Minh.
Buổi lễ thoái vị kết thúc. Mọi người hân hoan hồ hởi diễu qua lễ đài rồi mới giải
tán vui vẻ ra về. Cựu hoàng lặng lẽ trở về điện Kiến Trung. Bà Nam Phương
đang rầu rĩ, sụt sùi giọt lệ chờ đợi. Ngạc nhiên thấy chồng trở về yên lành,
không bị cách mạng dẫn đi sau lễ thoái vị nhưng bà không che giấu nổi niềm
chua xót thấy triều đại nhà Nguyễn thế là chấm dứt hẳn.
Nhưng cộng đồng quốc tế ngay cả ở khu vực châu Á có vẻ như dửng dưng trước
sự kết thúc của triều đại phong kiến Việt Nam. Tin Nhật Bản đầu hàng Đồng
minh, chiến tranh Thái Bình Dương chấm dứt, các chính quyền thân Nhật trong