BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 166

tương kế tựu kế làm vừa lòng người Pháp đang đòi hỏi ký kết hiệp định với một
chính phủ tiêu biểu cho "thống nhất dân tộc"...
Người ta kể lại câu chuyện lạ lùng giữa cố vấn Vĩnh Thuỵ và chủ tịch Hồ Chí
Minh:
"Một buổi sáng khi Vĩnh Thuỵ đang dùng bữa sáng điểm tâm thì cụ Hồ đến với
một dáng điệu có vẻ suy sụp. Cụ nói: Ngài hãy trở lại vai trò đứng đầu nhà
nước... Người Pháp không muốn thương thuyết. Những người trong phe quốc
gia đang gây sức ép mạnh đối với tôi". Vĩnh Thuỵ nghe thấy thế lấy làm lạ, hỏi
lại: Cụ không đùa đấy chứ? Nếu tôi đứng đầu chính phủ, tôi có thể chọn các
ông bộ trưởng giúp việc tôi được không? Hay buộc phải chấp nhận những
người do Cụ đưa ra?
Cụ Hồ trả lời dứt khoát: "Không, ngài có thể lấy tất cả những người ngài muốn,
để lập chính phủ mới".
Nhưng đến khi gặp lại, cụ Hồ lại thay đổi ý kiến:
"Thưa Ngài, tôi nghĩ lại rồi, tôi không thể thoái thác nhiệm vụ trong lúc khó
khăn này. Tôi vẫn phải ở lại cương vị đứng đẩu chính phủ"(8).
***
Ngày 7 tháng 3, ký Hiệp định sơ bộ Việt - Pháp được một ngày, ông luôn luôn ở
bên cạnh chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp chính thức đại biểu Pháp Sainteny và đến
thăm đáp lễ ông ta. Ngày 8 tháng 3 năm 1946, Hội đồng chính phủ họp quyết
định cử một phái bộ thân thiện đi Trùng Khánh đồng thời cũng cử một phái
đoàn thân thiện đi Pháp. Ngày 11 tháng 3, hội đồng chính phủ lại quyết định cố
vấn Vĩnh Thuỵ dẫn đầu phái đoàn đi Trùng Khánh. Trong đoàn còn có Nghiêm
Kế Tổ, người của Việt Nam Quốc dân đảng, Thứ trưởng Ngoại giao, Nguyễn
Công Truyền, đại biểu Việt Minh, uỷ viên tuyên truyền thuộc Uỷ ban Nhân dân
Bắc Bộ, Hà Phú Hương, đại biểu Đảng Dân chủ Việt Nam (trong Việt Minh), uỷ
viên tuyên truyền thuộc Uỷ ban nhân dân Trung Bộ. Phái bộ sẽ để lại một đại
diện ở lại Trung Hoa làm đại diện thường trú cho phái bộ. Hội đồng chính phụ
còn xác định nhiệm vụ của phái bộ là tỏ rõ cho chính phủ Trung Hoa là các đảng
phái đã đoàn kết rồi, hỏi Trung Hoa có thể giúp ta những gì, yêu cầu ta những
gì, tỏ cảm tình với Trung Hoa, trao đổi ý kiến chứ không cam kết gì. Phái bộ
còn được phép để lại Trung Hoa một đại diện cho phái bộ(9). Cố vấn Vĩnh Thuỵ
nhận lời đi Trùng Khánh nhưng với tư cách cựu hoàng đi du lịch chứ không lãnh