buổi sáng với một ca nước.
***
Ngay đêm đầu mới đến, vào khoảng hai giờ sáng, cả tu viện đột ngột tỉnh giấc vì
những tiếng nổ chát chúa. Sau đó là tiếng súng liên thanh, súng cối, lựu đạn xen
lẫn tiếng thét xung phong bằng cả hai thứ tiếng Pháp, Việt. Đèn phụt tắt, nước
trong vòi ngừng chảy. Mọi người hốt hoảng sợ hãi chạy ào ra sân nhảy xuống
các đường hào cuối vườn, dán mình vào các gốc cây. Chiến tranh đã bùng nổ.
Việt Minh lần nầy đã áp dụng cách đánh tập kích vào ban đêm y như 21 tháng
trước đây Nhật đảo chính Pháp đêm mồng 9 tháng 3 năm 1945. Nhưng lần nầy,
quân Pháp được trang bị tốt hơn và ít bất ngờ hơn.
Tại Hà Nội, bộ đội, tự vệ chiến đấu toàn thành phố nhất loạt nổ súng tiến công
các vị trí Pháp, đốt cháy hoặc vây hãm các ngôi nhà theo phong cách kiến trúc
châu Âu. Đối phương trở tay không kịp, nhiều người bị giết, một số bị bắt làm
con tin. Đêm đầu tiên, người ta đã ước tính có 300 người bị mất tích tại thủ đô,
trong đó có nhiều thường dân, đa số là phụ nữ và trẻ em, đặc biệt những người
lai Âu-Á là những nạn nhân chính.
Ngay cả Jean Sainteny, uỷ viên cộng hoà Pháp cũng bị thương khi xe của ông bị
trúng mìn. Lệnh tiến công được quy định đồng loạt là 20 giờ tối 19 tháng Chạp
nhưng do thông tin liên lạc chậm trễ nên mãi đến nửa đêm Huế mới nổ súng. Sự
sai lệch nầy đã làm cho quân Pháp đề phòng và kịp loan báo cho các nơi đóng
quân khác.
Lực lượng Pháp đóng tại cố đô phải đương đầu với hàng loạt cuộc tiến công của
đối phương. Tuy được trang bị tốt, có xe bọc thép, nhất là được phi cơ yểm hộ
(những chiếc Spitfire nổi tiếng mua của Anh) nhưng đối phương là những chiến
sĩ quyết tâm, sẵn sàng hy sinh hơn là đầu hàng, miệng hát vang bài quốc ca Việt
Nam. Họ tiến công anh dũng các vị trí Pháp khiến người ta nhớ lại các "hành
động tự sát" của quân Nhật trước đây. Đi tiên phong trong các trận đánh là
những đội quyết tử gồm những người lính mới qua 10 ngày huấn luyện để sẵn
sàng hy sinh ngay trong trận đánh mở màn của cuộc tiến công nổi tiếng đêm 19
tháng Chạp(3). Theo kế hoạch đã định, ngay từ lúc bắt đầu nổ súng, bộ đội Việt
Minh được lệnh mở đợt tiến công mãnh liệt, kiên quyết, liên tục để tạo thế bất
ngờ, nhanh chóng tiêu diệt gọn không để đối phương kịp trở tay. Thế là họ lao
vào cuộc chiến và hàng trăm người đã trúng đạn bỏ lại thi thể ngay trên cánh