BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 23

thích cho đám cận thần đầu bạc cũng như đầu xanh có nhiều tham vọng rằng
không muốn có những hình thức chào hỏi quá cung kính. Từ nay các quan vào
chầu sẽ không phải lạy, nghĩa là không phải quỳ gối cúi rạp mình trán chạm đất
khấu đầu ba lần liên tiếp trước sân rồng mà không một ai dám ngẩng đầu nhìn
vua. Từ bây giờ sau tiếng xướng chói tai của quan tuyên cáo, các quan bước
thong thả đến xếp hàng ngang trước mặt vua. Chưa hết lúng túng ngạc nhiên,
đôi chút lộn xộn vì sáng kiến cải tiến này, các quan chắp tay, khuỷu ép sát vào
người, nghiêng mình vái ba lần. Việc bỏ lạy được thi hành đồng thời ở kinh đô
và các tỉnh, là một sự việc quan trọng về mất lịch sử đối với một nước có nhiều
biểu tượng. Báo chí reo lên: "Nước An Nam trẻ vừa tuyên bố đã đên lúc giảm
nhẹ sự giám hộ hơi nặng nề của quá khứ".
Có nên đi xa hơn không? Có nên rời dô đi khỏi Huế, biểu tượng của một triều
đại nhưng cũng là biểu tượng trì trệ? Rất nhiều người An Nam thích Hà Nội
hơn. Huế mốc meo, khép kín. Nhưng có yên lặng gì đâu. Kinh thành sớm trở
thành một cái ổ mánh khóe mưu toan chèn ép, kèn cựa nhau... Trong thời gian
vua vắng mặt, các bà nội, bà ngoại của vua - thái hoàng thái hậu - mê mải cờ
bạc, chi tiêu những khoản tiền quá lớn. Hai mươi nhăm nghìn đồng bạc trong
quỹ riêng của Nhà vua đã phải trích ra để trả nợ mà vẫn không đủ. Rồi các bà
đòi thăng quan tiến chức cho những người được các bà che chở. Đứng đầu chủ
nợ lại là một ông già nguyên là người đứng đầu Hội đồng thượng thư (Nội các).
Không khí đến nghẹt thở, khiến Bảo Đại bực tức ông muốn xoá bỏ những thói
hối lộ trong bộ máy cai trị của triều đình và đổi mới các quy tắc thừa hưởng của
người Trung Hoa. Ông tin ở hiệu năng của cuộc cải cách. Ông áp dụng không
băn khoăn do dự những bỉện pháp do ông khâm sứ Chatel đã soạn thảo công
phu và còn tự mình bổ sung những điểm mới.
Chấm dứt mớ hỗn độn những lễ tiết cổ hủ xa hoa, trước đây chỉ nhằm làm vừa
lòng tổ tiên. Giảm bớt các lễ thức chào hỏi cung kính, tôn thờ. Bớt những đồ đạc
bài trí chỉ gây tò mò mà vô bổ. Bỏ hẳn thói quen để móng tay dài quá mức, để
râu dài ở các cụ cao tuổi, chỉ dám nhìn dưới đất chứ không ngẩng mặt lên nhìn
vào người đối thoại. Bỏ cả thói quen chọc tiết khi giết mổ bò.
Cho tới lúc này, những tập tục của triều đại nhà Nguyễn đã lỗi thời, ít bình
thường. Đối với triều thần, cuộc sống phải khác mọi người. Đó là chuyện bình
thường. Tất cả trong các lề thói từ việc ăn ngủ, làm việc đến chuyện tôn vinh