là trên hết. Vì nền thống nhất ông đã làm điên đầu người Pháp từ nhiều năm, đã
thoái thác, lần lữa mãi trước khi chấp nhận "giải pháp" của họ. Kết cục của hội
nghị Genève đối với ông còn hơn là một thất bại, nó còn là một cú đá sau lưng.
Dường như định mệnh và các cường quốc lúc đó đã quét ông như quét một hạt
bụi vô giá trị, không hề tôn trọng hàng chục nghìn binh lính đã bỏ xác trên chiến
địa chết vì những ý tưởng của ông. Khác nào một tên đầy tớ bị người ta tống cổ
đi mà không thèm cho biết là nó bị đuổi.
Chú thích:
(1) Lucien Bodard. La Guerre d Indochine, L humiliation (Chiến tranh Đông
Dương - Sự nhục nhã) - Nhà xuất bản Gallimard, 1973.
(2) Jean Bresson, La Fabuleuse Histoire de Cannes (Huyền thoại về thành phố
Cannes) - Nhà xuất bản Le Rocher, 1981.
(3) Cannes: Hồ sơ Lưu trữ thành phố.
(4) Georges Chaffard, Carnets secrets de la Décolonisation (Tài liệu mật về phi
thực dân hoá) Nhà xuất bản Calmann-Lévy, Alain Ruscio trích dẫn trong La
guerre française d Indochine (Chiến tranh Đông Dương của Pháp).
