Lấy vợ cho vua là một dịp phát sinh nhiều chuyện kình địch nhau. Các phe phái
âm mưu chống chọi nhau để đẩy một cô gái vào cánh tay Nhà vua, sau đó bước
lên long sàng.
Tập quán bao giờ cũng sống dai. Sau này khi Bảo Long, con trai Bảo Đại được
tấn phong Đông cung Thái tử, nghĩa là hoàng tử kế nghiệp lúc đó mới 9-10 tuổi
nhưng đã được giới thiệu với các gia đình các quan đại thần có con gái vào tuổi
suýt soát để rồi khi lớn lên anh ta sẽ chấm làm vợ. Họ vẫn muốn thử vận may
trong lúc chiến tranh đã bùng nổ, tiếng đại bác rền vang cùng với sức ép của
phong trào cách mạng đang dâng lên.
Nhưng Bảo Đại hay ít nhất các cố vấn của ông cảm thấy mệt mỏi với các mưu
toan, mánh khóe giành giật, chèn ép nhau giữa các bà Thái hậu, các bà phi tần,
cung nữ, làm náo động cuộc sống hậu cung. Ông tiếp tục cuộc cải cách, lần này
triệt để hơn nữa. Bãi bỏ chế độ cung phi, giải thể nội cung. Cho các bà cung phi
và thị nữ trở về cuộc sống bình thường. Không tuyền cung phi mới. Dùng đầy tớ
gái hầu hạ các bà Thái hậu (mẹ đẻ và mẹ đích của Bảo Đại). Vị Hoàng đế tân
học còn gây nên một cuộc đảo lộn, một cơn choáng váng sẽ làm hại ông trong
suốt thời gian trị vì. Năm 1934 người dân An Nam rất sửng sốt khi được biết
ông quyết định cưới làm vợ một cô gái theo đạo Thiên chúa ngoan đạo, khăng
khăng đòi chấm dứt hẳn chế độ cung phi của các triều đại trước để lại.
Chú thích:
(1) Ghi chép theo "Chuyện tình của các bà trong cung Nguyễn" của Nguyễn
Đắc Xuân, Nhà xuất bản Thuận Hoá 1994 và "Kể chuyện vua quan nhà
Nguyễn" - Nhà xuất bản Thuận Hoá, 1987.
(2) Một câu chuyện khác nhưng xem ra ít có thể tin là thật và cũng không thuyết
phục được người dân kinh đô Huế. Hoàng thân Phụng hoá đã ăn ở lạnh nhạt
với vợ vì cha mẹ vợ ông đã không giữ lời hứa trước khi cưới là mỗi tháng cấp
cho một số tiền nhưng sau đó là không cho. Do đó người ta đồn thổi ông là "bất
lực". Một hôm trong một cuộc cãi cọ trong gia đình nhà vợ để chứng minh là
ông không bất lực như lời đồn, ông đã chứng tỏ sức mạnh đàn ông bằng cách
ban ngay một trận mây mưa dồi dào cho một cô đầy tớ gái xinh đẹp và khỏe
