BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 91

cảm, tính nghiêm ngặt. Bây giờ Bảo Long tâm sự: "Thật là buồn chán và ít trò
chơi? Bà cư xử với con trai như một người mẹ yêu con và gần gũi, ôm ấp chiều
chuộng nhưng không tỏ ra tôn trọng đặc biệt và không xa lánh".
Thêm một cái mới nữa. Hoàng tử Bảo Long chơi thể thao. Việc này được coi
như cuộc cách mạng trong Đại nội. Ngày trước các hoàng tử kế nghiệp giải trí
bằng suy ngẫm về tư tưởng Khổng Tử hoặc về ý nghĩ cuộc sống bằng cách
ngắm nhìn hồ Tĩnh Tâm trong vườn ngự uyển. Theo lề thói họ phải nén mình
không biết động lòng là gì và "bất động" nghĩa là không được hành động phản
ứng ngoài khuôn phép, đó là những dấu hiệu của quyền uy. Về vấn đề này có
một câu chuyện làm cho họ run sợ. Một hôm đình thần quyết định phế vua mà
không đổ máu. Đầu năm, theo truyền thống, vua ngồi bất động trên ngai vàng
phải đón nhận những lời tung hô vạn tuế. Đáng lẽ sau khi nghiêng mình cúi lạy,
các quan phải rút lui, đằng này họ lại quay xuống đứng sau người mới đến và
lặp lại lời tung hô không dứt. Chừng nào tung hô chưa hết, vua vẫn phải ngồi im
không động đậy để khỏi mất đi tính cách thánh sống. Đã hiểu mưu mô hiểm độc
của đình thần, Nhà vua vẫn ngồi thản nhiên. Nhà vua kiệt sức dần, mặt tái nhợt
rồi nhưng vẫn đứng vững, chỉ sau ba ngày vua băng hà. Cuộc mưu phản thành
công. Quả là vua tự chết mà không phải để ai xử và cũng không mất một giọt
máu.
Chính Bảo Đại đã đích thân kể lại nhiều lần câu chuyện kinh khủng này cho các
con nghe. Thế hệ vua chúa mới hoặc thế hệ các Nhà vua tương lai cơ động hơn.
Họ còn ra ngoài trời tập luyện. Thái tử Bảo Long rất thích cưỡi ngựa. Mỗi ngày
hai tay víu chặt vào hai tay nắm của yên ngựa, cậu bé xoay người cho ngựa phi
nước đại. Ông thầy dạy ngựa động viên khuyến khích. Chính Bảo Đại cũng
hoan hô khen ngợi.
Bảo Long thích đơn độc. Trong thể thao, cậu ta không thích các môn chơi huy
động nhiều người. Đồ chơi của cậu ta cũng hiện đại, phần lớn nhập cảng từ
Pháp.
Những bức ảnh về thời đó còn lại đến nay bao giờ cũng cho biết Bảo Long lúc
nào cũng nghiêm nghị, trịnh trọng dứt khoát, ăn mặc chải chuốt. Không thấy lúc
nào mỉm cười hay bĩu môi, phụng phịu như trẻ con. Cậu ta tuổi nhỏ nhưng đã có
dáng trang nghiêm, giữ gìn như người lớn. Có vẻ hơi buồn.
Cuộc sống của Bảo Đại ít nghi thức hơn so với những năm mới cầm quyền,