Cải cứ ngồi ngây ra, như người vừa bị trúng phong. Nhưng đầu óc
không thấy choáng váng mà chỉ tê tê, giật giật, giống những khi làm việc
căng thẳng. Anh biết những điều ông Mải nói là thật, rất thật. Cũng biết
những lời nói ấy được chắt ra từ ly ty huyết quản, chứ không phải nói cho
giã rượu. Nhưng công bằng mà suy, không có bữa rượu gỏi cá hôm nay,
biết đâu cái điều cả Đội, cả làng cùng nhau hẹn ước không hở ra với người
bên ngoài, lại vẫn nằm mãi trong đáy lòng ông. Cải bỗng như vừa khám
phá ra cái mới lạ, diệu kỳ của rượu. Đây đúng là bất ngờ lớn nhất trong đời,
chưa bao giờ Cải thấy cái thứ nước cay cay, thơm thơm, nồng nồng, hăng
hắc, rất khó diễn tả thế nào cho chính xác được mùi vị ấy, lại có thể làm
người ta rút gan, rút ruột mình ra với những lời thống thiết, thẳng thắn,
chân thành, nghiêm túc đến không ngờ, dù trước đó chỉ mấy giây anh còn
mất công dò la, săn đuổi cũng chưa thể nắm bắt được. Còn một điều nữa,
càng nghĩ Cải càng thấy lạ, là từ lúc ông Mải vén bức màn bí mật của làng
Phương Trà lên, thì từ bà Mải đến Túc, rồi cô con gái chỉ lẳng lặng, không
ai có phản ứng gì, khác hẳn ban nãy ông mới mon men đến bên bức màn bí
mật thì bà, rồi cả Túc, đã vội kêu giẫy như đỉa phải vôi: "Kìa ông!". Phải
thế nào đó, cả ba người nghe ông Mải nói mới lặng lẽ tỏ sự đồng tình như
thế. Và chỉ thế, Cải cũng biết, không chỉ những người trong nhà ông bà
Mải, mà cả những người trong xóm láng như anh Túc đây đã tin cậy, gửi
trao cuộc sống của gia đinh, vợ chồng, con cái họ vào tay người đứng mũi
chịu sào con thuyền Huyện Vĩnh Tiên thật rồi. Cải định hỏi thêm ông Mải
một câu cho rõ, nhưng đã nghe tiếng Túc nói rành rọt:
- Ông con em hôm nay mượn chén rượu vào, dốc hết bầu tâm sự với
bác rồi đấy. Nguyện vọng của ông con em muốn nói với bác là, chỉ mong
Bí thư mới để nguyên cho bà con chúng em được làm ruộng khoán vài ba
năm nữa cho có bát ăn bát để, rồi có cấm kiểng gì thì hẵng cấm. Chứ cứ
như Bí thư cũ thì em nói bác để ngoài tai, cấm thế chứ cấm nữa, cái bụng
còn đói thì đầu gối vẫn cứ phải dò lấy đường mà đi thôi, chứ biết làm thế
nào. Chẳng lẽ như nhà em, vợ chồng con cái bảy miệng ăn, vụ nào nhiều
lắm mới được hai tạ rưỡi thóc ướt, thì chỉ còn nước ôm nhau chết đói à?
