Chương 14
Nhưng không chỉ có dân tình dò la, mà ngay đến một người nắm
quyền sinh quyền sát của cả một Huyện trong tay cũng đi dò la nơi này nơi
khác, người này người kia. Chỉ có điều, dân tình bên dưới thì dò la, nghe
ngóng thái độ bên trên, còn trên thì lại dò la những thông tin rò rỉ từ bên
dưới, dẫu là sự rò rỉ ấy là vô tình, là bột phát. Mà suy cho cùng, căn nguyên
của sự dò la, bưng bít đang có manh nha thành phổ biến và nạn rò rỉ thông
tin, cũng là từ việc làm bột phát của chính những người chưa có hiểu biết
bao nhiêu về đường hướng, nhưng lại ý thức rất rõ việc mình làm không chỉ
vì vợ con, mà còn vì bao người thân yêu trong xóm, ngoài làng.
Nói thì vòng vo thế, nhưng ngắn gọn lại, đấy là tâm thái của Cải và
Điền, Đĩnh, rồi Dậm, Tinh và cả ông Mải và Túc và bao người dân làng
Phương Trà, Phương Lưu, rộng ra là cả Xã Tiên Trưng, cả Huyện Vĩnh
Tiên những ngày này. Khác chăng chí ở chỗ, trên thì nắm bắt, dò la để hiểu
bản chất sự việc dưới đang ngấm ngầm làm, xem thực hư, sai đúng đến
đâu; còn dưới thì ngại ngần, sờ sợ, không muốn phiền luỵ đến mình. Ngay
như Phượng, vợ Thuật, một nữ Chủ tịch Xã những năm chống chiến tranh
phá hoại của Mỹ ác liệt là thế cũng không biết sợ là gì, vậy mà hôm trước
đang ngồi làm cá ngoài cầu ao, mới nghe chồng mon men nói với Cải về
quản khoán ở Hợp tác xã hiện nay, đã hốt hoảng cầm con dao phay chạy
vào, vừa huơ vừa như gào thốc bộ lên, đến nỗi tý nữa thì đột quỵ: "Ông im
đi ngay! Không nhớ cái án tày đình của chú Điền đấy ư, còn lảm nhảm
quản quản khoán khoán cái gì thế!?". Chắp nối những lần gặp gỡ, chuyện
trò, từ sự xuất hiện có phần đường đột của ông Mải hôm họp Thường vụ
Huyện uỷ sau đêm bão lốc, đến cái tin ông cụ và mấy đảng viên dưới Tiên
Trung làm đơn xin ra đảng. Rồi chuyện Điền bị án kỷ luật lưu đảng giờ vẫn
chưa được xoá. Đến vụ xô xát vỡ kính xe Uỷ ban ở đầu làng Phương Lưu,
mấy người bị bắt đưa về giam ngoài Trụ sở Xã bỗng nhiên được tha không
lấy lời khai, không lập biên bản. Và cuộc gặp Đĩnh, Phó chủ tịch phụ trách
