- Muốn làm, chỉ có cách làm chui hoạ may mới thoát, anh ạ!
Tôi nói ngay, cũng là muốn để xem ông cụ còn cao kiến gì nữa:
- Chuyện trong nhà giữ còn khó, chuyện ngoài đồng giữa bàn dân
thiên hạ giữ sao nổi, hả thầy?
Ông cụ nói như đã suy nghĩ lung lắm:
- Thế mới phải có sự nhất trí cao trong Chi bộ, rồi ra ngoài dân. Đã
làm chui là phải tuyệt đối bí mật. Như ngày xưa du kích đánh bốt Chùa
Mụa, rõ đến lúc vào tới trong nhà thằng Đồn trưởng, thu hết súng, lay đầu
gọi dậy, nó vẫn còn ôm con vợ ngỗn nghện, miệng lảm nhảm mắng lính
làm mất giấc ngủ. Phải nói rõ với mọi người trong Đội này, muốn no bụng
phải lo giữ lấy cái mồm. Ai hở ra, người ấy không được giao ruộng khoán,
thậm chí cũng không điều đi làm việc gì ăn công điểm nữa. Phải ngặt
nghèo với nhau thế, may mới làm lọt được vài vụ chăng. Mà cũng chỉ cần
vài vụ cho bớt túng bấn quá thôi, rồi ra lại tính, lộ thì thôi, không lộ cứ làm.
Chỉ cần mọi người đồng tâm hiệp lực, chứ cách thì thiếu gì cách.
Thầy tôi nói đến đấy chợt dừng lời, ngó vào trong nhà, lại ngó ra tận
ngoài bờ ao, đầu ngõ. Ngỡ ông có ý tìm bà, tôi nhanh nhảu: "Mẹ con vừa
rẻo ra đằng sau, có khi đi mở chuồng gà". Nhưng lại nghe ông cụ bảo:
"Mặc bà ấy". Thế có nghĩa ông không có ý tìm bà, hẳn là thầy tôi cảnh
giác, không muốn câu chuyện giữa hai cha con lọt đến tai người khác. Ông
cụ cẩn thận thế kể cũng phải, bức vách có tai, biết đâu lọt ra ngoài, một
người kín, hai người đã là trống, phải thành trái, trái thành phải, chẳng biết
thế nào mà lường. Giây lát, ông cụ quay lại nhìn thẳng vào tôi, nói như
chính ông mới là người đưa ra quyết định hệ trọng này, chứ không phải tôi:
- Có khi toàn thể đảng viên trong Chi bộ phải cùng nhau ăn thể, như
hồi đánh Pháp chúng tao ăn thề giặc bắt không khai ấy, mới được!
Tôi bật cười, mà không dám cười to:
