điệu bộ rất tò mò. Mấy đứa con trai táo tợn nhất nhảy ùm xuống nước, mặc
cho những bà mẹ huơ tay lên trời giận dữ, bơi ra tận tàu, quẫy nước tung
toé như cá heo, bám lấy xích neo và hét váng lên bằng tiếng địa phương trọ
trẹ rất khó nghe:
- Đầu tàu ở đằng nào các chú hề?
Trên bờ đám người đông dần đến khoảng bốn chục, sau đó tản bớt đi,
nhưng cũng chỉ có người lớn ra về, còn lũ trẻ vẫn ở lại, tiếp tục la hét đến
tối mịt. Về sau tôi biết rằng đó là gần như toàn bộ dân cư trên đảo.
Sự tò mò của dân đảo là chuyện dễ hiểu, tôi cũng đã gặp nhiều lần.
Dân đảo trừ những người đàn ông thường phải đi khơi xa và thỉnh thoảng
ghé vào đất liền, suốt đời không rời hòn đảo. Hòn Nhĩ xa tuyến hàng hải,
lại ở giữa hai cảng lớn Ba Gà và Hòn Cóc, nên tàu bè ít khi ghé vào. Có lẽ
đó là lần đầu tiên họ được trông thấy một chiếc tàu to như vậy.
Dân Hòn Nhĩ sống bằng nghề đánh cá. Đó là một nghề hết sức bấp
bênh và nguy hiểm. Hằng năm những người đàn ông trên đảo ra khơi từ
giữa tháng giêng đến cuối thu. Hầu như vụ cá nào cũng có người thiệt
mạng. Đảo luôn luôn thiếu đàn ông, mỗi người phải nuôi năm sáu miệng
ăn. Đàn bà chỉ việc đẻ đái, nuôi con và muối cá. Hết vụ cá, dân đảo chất cá
muối lên thuyền, chở vào đất liền đổi lấy khoai ngô, muối, dầu, vải và
những đồ dùng cần thiết khác, chỉ để lại cá nhâm, loại cá mình dẹt, lắm
xương và nhiều vảy. Đời sống của dân đảo rất kham khổ, quanh năm chỉ có
khoai, ngô với cá nhâm muối. Những năm thời vụ không thuận lợi, khoai
ngô cũng không đủ. Gạo là thứ xa xỉ chỉ dành cho người ốm và dịp giỗ Tết.
Năm ấy coi như không có Tết. Ngay từ hôm mồng một chúng tôi đã
bắt tay vào công việc. Chỉ cần sửa chữa những gì không thể trì hoãn để tiếp
tục hành trình. Ra bắc, rằm tháng Giêng ăn Tết lại. Sau đó hẵng hay. Số
thực phẩm dự trữ được bảo quản cẩn thận là thế mà vẫn bị nước mặn làm
