BÃO TÁP CUNG ĐÌNH - Trang 181

cuộc đời. Lúc bà chết, làng sẽ làm ma lớn cho bà, cả làng sẽ để tang bà,
cúng giỗ bà. Đúng như vậy, năm mươi năm qua làng tôi đã để ra năm sào
ruộng. Chia ra mỗi nhà cấy một sào luân chuyển nhau, nhưng phải chăm
bón cho thật tốt. Được bao nhiêu thóc đem đến tận nhà cho bà chi dùng
quanh năm. Những người con thứ không phải nuôi bà. Người con cả vài
năm sau hối hận quay về, nhưng dân làng không tha thứ. Từ đấy, biệt vô
âm tín, không biết ông ta lưu lạc phương nào. Ngừng một lát, chủ quán lại
tiếp - Mất một người, nhưng làng tôi gìn giữ được thuần phong mỹ tục.
Suốt năm chục năm qua, trong làng tôi không hề có chuyện con cháu dám
cãi lại ông bà, cha mẹ, hoặc lơ là phụng dưỡng cha mẹ lúc tuổi già.
Nghe xong, Thái tôn ngậm ngùi bảo Trần Thiêm đưa cho hai nén vàng. Nhà
vua gọi chủ quán đến, nói:
- Anh em chúng tôi nhân qua đây, được nghe kể câu chuyện về làng ông,
thật là cảm kích. Để tỏ lòng hiếu kính một mỹ tục mà dân làng đã cố công
gìn giữ. Chúng tôi xin góp hai nén vàng, nhờ ông chuyển cho ông xã
trưởng, nói rằng đây là lễ viếng của khách qua đường. Xin dân làng cầu
siêu cho lão bà trong kỳ bách nhật.
( Sau khi trở lại nắm quyền bính trong triều, Thái tôn có nhớ lại việc này và
truy phong cho lão bà hai chữ: “Tiết hạnh”. Ban cho cả làng đó một cái tên
gọi là “Hiếu Thôn”, và bốn chữ “Thiện tục khả phúng”2. Nhà vua cũng cho
làng này trích ra năm mẫu công điền gọi là “Hiếu điền”, dùng vào việc nuôi
nấng những người già cả không nơi nương tựa ).
Cầm hai nén vàng trong tay, chủ quán lặng người đi vì cảm kích tấm lòng
hiếu thiện của khách.
Cơm nước xong xuôi, vua tôi lại lên đường. Mặc dù Trần Thiêm nài ép,
chủ quán nhất định không chịu nhận một đồng một chữ nào tiền cơm, rượu
phục dịch.
Ra đường, vua tôi bàn mãi chuyện vừa xảy ra ở trong quán. Nhà vua nói:
- Ta chưa từng được nghe, chứ chưa nói được thấy ở đâu đó lại có được
một phong tục đẹp đến thế. Ngay cả đời Nghiêu - Thuấn cũng không thấy
nói đến. Ta nghĩ, nội trong làng đó phải có người hiền mới gây nổi phong
tục đẹp. Lát sau nhà vua lại nói thêm: