BÃO TÁP CUNG ĐÌNH - Trang 48

Sự nghiệp ấy sẽ dẫn dắt cả quốc gia Đại Việt này tới đâu, không phải là
chuyện vui trong tiệc rượu. Hoàng tiên sinh đưa hai tay lên sửa nắn lại vành
khăn, vuốt lại nếp áo, rồi dùng mười đầu ngón tay chải lại chòm râu rậm.
Trần Thủ Độ vẫn ngồi nghiêm chỉnh lắng nghe. Lúc này, ông như cũng ý
thức được các điều hệ trọng từ người mà ông tôn làm thầy sắp nói về mình.
Tự nhiên, ông cũng làm theo tiên sinh; sửa lại mũ áo, và nếp ngồi cho ngay
chính.
Lão bộc, lặng lẽ tiếp thêm trầm vào lò, rồi khẽ đặt bình rượu vừa hâm và xế
góc quan điện tiền đang ngồi. Xong đâu đó, lão bước ra ngoài nhà như một
cái bóng.
Hoàng tiên sinh nhận chén rượu nóng từ tay Trần Thủ Độ, nhẹ nhàng đặt về
phía mình, rồi ông nói:
- Từ bấy lâu ăn ở với quan ông, xét các việc quan ông đã thi hành ở trong
nhà cũng như ngoài cung đình, hoặc trong dân chúng, xét những việc hiển
nhiên cũng như những suy tư và các chủ trương mai hậu của quan ông, tôi
tạm qui quan ông có bảy cái mạnh đáng được giữ gìn để làm gương sáng
cho đời:
Cái mạnh thứ nhất của quan ông là tính quyết đoán. Người có tính quyết
đoán là người dám chịu trách nhiệm về công việc mình làm, và cũng là
người có khả năng đón định được thời cơ làm việc lớn. Việc đáng quyết mà
chần chừ không quyết, tức là bỏ mất thời cơ, và đã chuyển từ cái nhân
chiến thắng thành cái quả thất bại. Vì như việc sách lập Chiêu Thánh kế vị.
Việc ấy, biết bao người đã xui quan ông phế truất Lý Huệ tôn để lên ngôi
hoàng đế, nhưng quan ông nhất quyết gạt đi. Cái khôn ngoan là ở chỗ đó.
Một đứa bé tám tuổi thì biết gì mà chấp chính, thành ra quyền hành vẫn
thuộc về quan ông. Làm việc này quan ông có hai cái lợi. Lợi thứ nhất là
quan ông giữ được tiếng tôi trung, trước sau vẫn khuông phò nhà Lý. Cái
lợi thứ hai là trên danh nghĩa nhà Lý, quan ông sai khiến thiên hạ. Triều
đình không bắt bẻ vào đâu được, các thế lực kình chống với quan ông cũng
không lấy cớ gì để tiến binh. Nói đâu xa, dạo Chiêu Thánh kế nghiệp,
Nguyễn Nộn tưởng quan ông tức vị(1) đem quân về kinh hỏi tội. Nhưng
quân đến Bồ Đề, y thấy bố cáo của triều đình, bèn tự ý lui quân. Vì rằng y