địa của Hà Lan - được đặt tên là Đông Ấn Hà Lan - và tình trạng này kéo
dài hơn ba thế kỷ. Nhưng vào giai đoạn chuẩn bị cho Thế chiến thứ hai, trữ
lượng dầu rất lớn ở Đông Ấn Hà Lan trở thành mục tiêu chính của quân
Nhật. Tự gắn số phận với liên minh phát xít và phải đối mặt với lệnh cấm
vận năng lượng của Mỹ, Nhật cần có dầu để phục vụ quân đội và công
nghiệp. Sau khi tấn công Trân Châu Cảng, Nhật nhanh chóng giành lấy
vùng thuộc địa của Hà Lan và chiếm đóng ở đây suốt những năm thế chiến.
Khi Nhật Bản đầu hàng năm 1945, phong trào dân tộc mới xuất hiện ở
Indonesia tuyên bố đất nước độc lập. Người Hà Lan không nghĩ như vậy
mà họ cố đòi lại vùng đất từng thuộc về họ. Bốn năm chiến tranh đẫm máu
bùng nổ. Cuối cùng Hà Lan phải nhượng bộ trước sức ép quốc tế ngày càng
tăng (chính phủ Mỹ lo ngại chủ nghĩa cộng sản sẽ lan rộng dưới lớp vỏ
chống thực dân nên đã đe doạ cắt bỏ viện trợ cho Hà Lan theo Kế hoạch
Marshall) và thừa nhận chủ quyền quốc gia của lndonesia. Lãnh tụ phong
trào độc lập, một người có sức lôi cuốn, một nhân vật nổi bật tên là Sukarno
đã trở thành tổng thống đầu tiên của lndonesia.
Sukarno cho thấy ông là nỗi thất vọng lớn đối với Washington. Cùng với
Nehru ở Ấn Độ và Nasser
[236]
ở Ai Cập, ông đã góp phần xây dựng phong
trào không liên kết - đó là nỗ lực của các quốc gia mới giành độc lập từ chế
độ thực dân để đi theo một con đường độc lập giữa khối phương Tây và
khối Xô-viết. Đảng Cộng sản Indonesia mặc dù chưa bao giờ chính thức
nắm quyền lực, nhưng ngày càng phát triển và có ảnh hưởng mạnh. Bản
thân Sukarno cũng diễn thuyết nhiều về chủ đề chống phương Tây, quốc
hữu hóa những ngành công nghiệp chính, từ chối viện trợ của Mỹ và tăng
cường quan hệ với Liên Xô và Trung Quốc. Khi quân Mỹ sa lầy ở Việt
Nam và học thuyết domino
[237]
vẫn chiếm vị trí chủ đạo trong chính sách
ngoại giao của Mỹ, CIA đã bắt đầu ngầm hỗ trợ cho các nhóm chống đối ở
lndonesia cũng như xây dựng quan hệ thân thiết với giới chức quân sự
Indonesia - nhiều người trong số này được đào tạo ở Mỹ. Năm 1965, dưới
sự lãnh đạo của tướng Suharto, quân đội đã nổi dậy chống lại Sukarno và
tiến hành truy quét mạnh mẽ những người cộng sản và có cảm tình với cộng
