tầu. Thằng cán bộ cải huấn ngồi xuống một hòn đá, tôi ngồi xuống một
hòn. Nó móc túi lấy thuốc lá hút, chìa một điếu cho tôi:
- Cảm ơn, tôi bỏ từ lâu.
Thằng này gõ gõ điếu thuốc lá vào bật lửa, rồi nói:
- Đêm nay đưa ông đi để làm mồi nuôi cá mập, ông có biết không?
- Tôi biết.
- Ông thấy thế nào?
- Không thấy thế nào. Nếu sợ chết đã không làm cách mạng. Ở Côn
Đảo này từ mấy chục năm nay biết bao đồng chí chúng tôi đã hy sinh.
- Tôi lại thấy thế này, ông ạ: ông không "ly khai" cũng thế, mà "ly
khai" thì cũng thế. Sao tôi lại nói như vậy? - Tôi nhìn mặt thằng cán bộ cải
huấn. Dưới ánh trăng, hai hố mắt nó tối xầm - Ông "ly khai" thì tiếng hát,
tiếng chào cờ, tiếng hô khẩu hiệu ở "trại" 2 hỏi có to thêm được là bao?
Cũng chỉ vang thêm một tí ti. Nhưng đối với bản thân ông thì lại là cả một
vấn đề sống chết. Và đối với vợ con ông thì là cả một vấn đề hạnh phúc hay
mồ côi góa bụa... Chết đi, ông còn gì nữa? Mất hết! Đảng nào biết cho ông!
Vợ con nào biết cho ông! Ông để lại được gì cho vợ, cho con?
Tôi đáp:
- Với chúng tôi, không phải chỉ có vấn đề sống chết và hạnh phúc cá
nhân. Bên cạnh cái sống, cái chết và hạnh phúc cá nhân là những điều mà
chúng tôi rất quý trọng - chính vì quý trọng mà chúng tôi làm cách mạng -
chúng tôi còn có sự nghiệp cách mạng, còn có uy tín của Đảng, còn có lý
tưởng cách mạng, còn có phẩm chất của con người mà chúng tôi coi cao
hơn tất cả. Chúng tôi yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, do đó cuộc sống và cái
chết của chúng tôi đều nhằm phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Tôi chết
