Mark Snyder, khi ấy sắp lấy bằng tiến sĩ tâm lý ở Đại học Stanford, đã
phát hiện ra cuộc tranh luận đã bỏ quên một nút thắt quan trọng, đó là tính
cách của một số người dường như linh hoạt và dễ thay đổi hơn những người
khác. Hãy cùng phân tích hai phụ nữ có cùng điểm số trong bài kiểm tra về
tính lạc quan. Cả hai đều tin vào tương lai tươi sáng phía trước. Tuy nhiên, một
người áp dụng quan điểm đó cho mọi tình huống trong cuộc sống: lạc quan với
công việc, lạc quan với bạn bè và lạc quan khi quyết định đầu tư chứng khoán;
còn người kia – người có tính cách linh hoạt hơn - thể hiện thái độ lạc quan tùy
theo tình huống mà cô có mặt. Chẳng hạn nếu công ty cô đang giảm biên chế,
tính lạc quan tự nhiên của cô sẽ nhường chỗ cho cảm giác lo lắng và căng thẳng
– trùng khớp với cảm giác của những nhân viên cùng làm việc.
Snyder lập luận: “Một số cá nhân nhận ra rằng đôi khi cách biểu cảm của họ
không phù hợp với hoàn cảnh, vậy là họ chủ động điều chỉnh cảm xúc và hành vi
của mình”. Nói cách khác, một số người có thiên hướng nhận ra tình huống xã
hội và điều chỉnh cách cư xử với người khác. Khả năng chuyên biệt này đã giải
thích vì sao Dina Kaplan có thể kết thân với nhiều người. Snyder gọi những
người như Kaplan và cô người mẫu người Brazil là những người có khả năng tự
điều chỉnh cao.
Hầu hết chúng ta đều đối mặt với những tình huống cần đến khả năng
tự điều chỉnh. Hãy hình dung buổi tối trong một nhà hàng lãng mạn. Dưới ánh
nến lung linh, các đôi tình nhân đang thì thầm những lời yêu thương. Một
người có khả năng tự điều chỉnh thấp sẽ khó hạ giọng như mọi người. Anh ta
vẫn cứ oang oang như đang ở trong văn phòng làm việc mà không nhận ra mình
đang cao giọng hơn những người còn lại trong nhà hàng. Trái lại, một người có
khả năng tự điều chỉnh cao không chỉ giảm âm lượng giọng nói, mà còn thể hiện
sắc thái cảm xúc phù hợp khung cảnh lúc đó.
Những người có khả năng tự điều chỉnh cao không chỉ đơn giản phản chiếu
hành động của chúng ta, mà họ còn góp phần thúc đẩy chúng. Mặc dù họ luôn
điều chỉnh hành vi để phù hợp với hoàn cảnh, nhưng họ không đánh lừa mọi
người – đó không phải là sự lừa dối. Họ vẫn biểu lộ cảm xúc chân thành như bao
người khác. Họ không đánh mất giá trị hay tính thành thật của mình, mà chỉ
đơn giản nhận ra đâu là hành vi phù hợp với hoàn cảnh này, môi trường này, và
điều gì khiến mọi người xung quanh cảm thấy thoải mái. Dina Kaplan chia sẻ:
“Trong công việc, tôi cố gắng linh hoạt và không đặt ai vào thế phải chọn lựa.
Tôi trò chuyện với mọi người như bạn bè vậy”.
