Trên dải đất bị bom đạn cày xới, từ bán đảo Ta-man, những trận đánh
vẫn tiếp diễn. Hải quân ta, biết rằng bộ binh không cần đến họ để quét nốt
đám tàn quân phát xít đang cố bám lại, đã rời đất Cu-ban và thọc xuống
hướng tây của Ma-ri-u-pôn. Máy bay tiêm kích của trung đoàn chúng tôi
bảo đảm che chở trên không cho họ.
Các nhiệm vụ tiến công giờ đây mang lại cho chúng tôi sự hài lòng khôn
tả. Trên những con đường ở phía tây Ma-ri-u-pôn, cũng như thời kỳ đầu
chiến tranh, chúng tôi nhìn thấy từng đợt sóng liên lục người và dụng cụ
chiến tranh. Nhưng bây giờ các đợt sóng chảy về hướng tây chứ không phải
hướng đông. Không phải là đám người tản cư tay không vũ khí đi tránh bọn
phát xít vũ trang đến tận răng, mà là bọn lính Hít-le cường bạo, hay vỗ
ngực khoe khoang, đang khiếp đảm chạy trốn sự báo thù.
Chúng tôi bay ra khơi. Từ trên mặt biển, chúng tôi ngoặt vào bờ, tiến
công một đoàn quân địch từ hướng tây. Ban đầu, bọn phát xít Đức tưởng là
máy bay của chúng. Nhưng bom đã rơi xuống đầu chúng như mưa, một
trận hồng thủy đạn và trái phá giội xuống. Bọn phát xít chạy tháo thân vào
làng, về phía sau. Nhưng bốn phía đã bị bít kín, đường bị nghẽn vì những
xe xtêc bốc cháy, và phía sau còn những xe tải đang bốc lửa. Chúng tôi lao
qua lao lại tiêu diệt chúng không thương tiếc trên đường, trên cánh đồng
trống. Không thương tiếc gì bọn đao phủ đã không từ cả phụ nữ và trẻ con
chúng tôi.
Chúng tôi cất cánh từ sân bay này để rồi lại hạ cánh ở sân bay khác. Và
hôm nay, chúng tôi hạ cánh gần địa điểm M. Khi bay trên cái thành phố tối
như phủ một thảm muội đèn này, tôi cảm thấy rờn rợn. Người ta có thể nói
đây là một trận động đất, đã lay chuyển đất dưới chân thành phố, làm sụp
đổ tất cả các nhà máy, các lò cao và nhà cửa. Chúng tôi chỉ còn ở được
trong những ngôi nhà nhỏ chưa bị động đến ở ngoại ô.
Một sự kiện xảy ra trên đường xe lửa, đúng trước khi bọn Đức rút lui, đã
truyền từ cửa miệng người này sang người khác như một truyền thuyết: khi
rời thành phố, bọn phát xít dự định chuyển sang Đức tất cả những người
dân khỏe mạnh còn ở lại thành phố, chủ yếu là các cô gái trẻ.
