Tôi cũng không thể dừng lại lâu ở Xơ-dét-tô-sô-oa. Đi qua những dãy
phố chưa được dọn dẹp, tuyết phủ trắng, tôi nhìn những cửa sổ, chỉ cần qua
cặp mắt của mỗi người, ta cũng có thể hiểu được khá nhiều chuyện, tôi
quan sát những người gặp trên đường. Họ dừng lại ở những ngã tư; chào
những đoàn xe chở đầy binh sĩ.
Và biên giới đây rồi. Trên một tấm biển, người ta đọc hàng chữ to:
“Nước Đức”. Không ai động đến nó. Hãy nhìn nó, hỡi mỗi người trên
đường tiến về phía tây, hãy nhớ lấy ở trên bước ngoặt này mọi con đường
đau đớn và những vết thương chiến tranh. Hỡi niềm vui của chiến thắng
sắp tới, hãy tăng gấp bội sức mạnh cho họ.
Những cột sắt cao gắn máy phản chiều bằng kim loại đứng song hàng
đến hút tầm mắt suốt dọc con đường. Đó là hệ thống thông tin viễn thông.
Bọn tướng lĩnh phát xít đang thông báo gì về Béc-lin, về tổng hành dinh
của Hít-le?
Những ngôi nhà có dân cư hình như trốn tránh chúng tôi xa đường cái,
sau những ngọn đồi, trong những khu rừng. Những người đã đến thăm
những khu làng xóm đó kể lại trên từng chặng là dân cư đã bỏ nhà chạy
trốn về phía tây. Chỉ có các ông già, bà già vì tuổi tác đã có can đảm ở lại
để đón nhận “sự tuẫn đạo” từ bàn tay những người bôn-sê-vích.
Những chiến sĩ xe tăng lại báo cho biết có một sân bay ở gần thành phố
En xơ. Tôi lao đến ngay.
Đúng, sân bay này cũng không đến ỗoi tồi: nhiều máy bay Đức còn bỏ
lại trên sân, các dãy hăng-ga còn nguyên vẹn, chỉ còn phải gỡ ìn. Tôi dừng
lại ngoài rìa đường hạ cất cánh. nhìn những máy bay Phốc-cơ Un-phơ bị
vứt lại im lìm như những tòa nhà, và tôi bỗng cảm thấy mình như hoàn toàn
cô đơn, bị tách khỏi các bạn đồng đội và trong giây lát, bọn lính Đức sẽ
xuất hiện, sẵn sàng vây lấy tôi.
Rồi tôi lại hỏi: Có phải đúng là mình đã ở trên đất Đức không? Khi tôi
chỉ thấy chung quanh toàn xóm làng, thành phố, ruộng vườn, sân bay bỏ
