Thầy dạy chúng tôi kẻ chữ, vẽ cái sọt giấy, lọ mực, viên gạch, thỉnh
thoảng mới có bài vẽ “vẽ tự do”: Cảnh chùa, hoặc lao động ở vườn trường.
Thầy dạy rất ân cần, tỉ mỉ chỉ bảo cho chúng tôi từng li từng tí: Cách tô
màu, đánh bóng, cả cách gọt bút chì thế nào cho đẹp và dễ vẽ. Nhưng thú vị
hơn cả là những câu chuyện của thầy. Thầy thường nói say sưa với chúng
tôi về hội họa, về màu sắc và đường nét, về cái thế giới thứ hai, thế giới rực
rỡ, kỳ lạ của những bức tranh, những cánh cửa mở tới những khu vườn tốt
lành và đẹp đẽ. Có những lần, thầy đưa chúng tôi về nhà thầy chơi, về gian
gác hẹp xếp đầy sách vở và tranh ảnh. Thầy đưa chúng tôi xem những
quyển tranh của các bậc danh họa. Thầy cũng cho chúng tôi xem những bức
tranh thầy vẽ, những bức tranh nhỏ, vẽ rất tỉ mỉ những bình hoa nhiều màu,
những ngôi nhà, những em bé hàng xóm… Thầy vẽ chậm, vẽ kỹ, không
hiểu có đẹp không, những tranh của thầy ít được mọi người chú ý. Chúng
tôi có đi hỏi, nhưng chẳng mấy ai biết đến tên họa sĩ Nguyễn Thừa Bản.
Chẳng hiểu vì thầy không có tài hay không gặp may, tuy thầy rất yêu hội
họa, dành hết sức lực và tiền bạc cho nó. Vợ con thầy đều đã mất từ lâu,
thầy bảo: Giờ đây nguồn vui của thầy chỉ là công việc và các em học sinh.
Chúng tôi đều rất quý và thương thầy. Có lần, thầy đến lớp, vẻ nghiêm trang
xúc động, thầy nói với chúng tôi:
- Ở triển lãm mỹ thuật thành phố, người ta có bày một cái tranh của tôi…
– Thầy mỉm cười rụt rè khẽ nói thêm: – Các em đến xem thử…
Chiều hôm ấy, mấy đứa chúng tôi – trong đó có Châu và Hiền – rủ nhau
đến phòng triển lãm. Trong gian phòng chan hòa ánh sáng, bức tranh của
thầy Bản treo ở một góc. So với những bức tranh to lớn trang trọng khác,
bức tranh của thầy thật bé nhỏ, trong một chiếc khung cũ. Bức tranh vẽ rất
cẩn thận một lọ hoa cúc, mấy quả cam, những cánh hoa vàng rơi trên mặt
bàn… Mọi người đi lướt qua, chẳng ai để ý tới bức tranh của thầy. Chúng
tôi ngồi xuống cạnh bàn ghi cảm tưởng của người xem: chẳng thấy ý kiến
nào khen ngợi hoặc nhắc đến bức tranh tĩnh vật của thầy giáo chúng tôi.
Lúc ấy, chúng tôi thấy thầy Bản cũng đến, thầy đi lại trong phòng triển lãm,
nhìn người xem rồi lại nhìn về cái tranh của mình, bồn chồn, hồi hộp, rồi
