chỉ cho nghề bán chất cách điện. Người này cũng bỡ ngỡ, chưa biết chút
chi hết, nhưng ông Evans khuyên cứ rán thử đi, rồi ông đưa cho người ấy
một tấm danh thiếp, dặn sáng thứ hai trình diện với người bạn của ông ở
một tỉnh gần đó, sẽ được người ta giúp cho. Mới cầm tấm thiếp, anh chàng
kia đã hỏi ngay: “Làm sao đi tới tỉnh ấy được?”. Tôi bực mình, đáp: “Thì
leo lên xe đò mà đi chứ còn gì nữa?”.
Tuần sao y trở lại, thú thật y nghĩ công việc đó không khá được, cho nên
thứ hai không đi, sợ tốn tiền xe, đợi tới thứ tư gặp xe quen, không tốn tiền
mới đi; nhưng thứ tư tới thì bạn ông Evans mắc việc, không tiếp được.
Tôi hỏi:
- Ông ta biểu thày ra sao?
- Ông ta biểu sáng thứ hai sau trở lại. Nhưng tôi nghĩ không biết chút gì về
công việc ấy hết, có trở lại nữa, chỉ tốn mấy đồng bạc xe thôi.
Chàng thanh niên đó không tin mình, cũng không tin sẽ được người giúp,
không tin ở hảng mình xin việc và chỉ tìm cách tự bào chữa mà không nghĩ
tới nguyên nhân của sự thất bại để tránh. Ông Evans thành công mà y thất
bại, khác nhau chỉ ở chỗ đó.
Nhưng tại sao ở đời có nhiều người thiếu lòng tự tín như vậy? Theo Alfred
Adler, môn đệ của Freud, thì khi lọt lòng mẹ ra, loài người trần truồng như
nhộng, yếu đuối không làm được việc gì hết. Tình trạng ấy ảnh hưởng đến
tâm hồn ta, làm cho ta tự ti mặc cảm (complex d’infériorité). Cả những
người rất tự tín nữa, nhiều khi cũng không tránh được mặc cảm đó và hoá
ra sợ sệt. Tổng thống Abraham Lincoln kể chuyện khi ông tranh biện với
Douglas
, hai đầu gối ông run lên vì ông thiếu lòng tự tín. Chính vì ai
cũng có tự ti mặc cảm cho nên ta càng phải luyện tập để tăng lòng tự tín
