ông bao giờ cũng vẫn chỉ là xong một bước đi, sau đó là cả nghìn bước đi
tương tự. Rivière cảm thấy như ông dang thẳng hai cánh tay từ lâu để nâng
một vật nặng vô cùng nặng: “Mình đang già đi…”. Ông đang già đi thật,
nếu như duy chỉ trong hành động ông đã, chẳng còn tìm thấy chất dinh
dưỡng. Ông ngạc nhiên thấy mình suy ngẫm về những vấn đề chưa từng tự
nêu ra. Mặc dầu vậy, vẫn ùa về với ông trong tiếng thầm thì u sầu hàng loạt
điều ân ái xưa nay ông vẫn gạt bỏ một bên, cả một đại dương mù mịt. “Mọi
cái đó gần gụi đến thế sao?...” Ông đợi “khi nào có thời gian”, cái điều làm
êm dịu cuộc sống con người. Tưởng chừng như thật sự vào một lúc nào đó
con người sẽ có thể có thời gian, tưởng chừng như đến đầu mút cuộc đời
con người có thể giành giật được cái thanh bình diễm phúc mình vẫn
thường mơ tưởng. Nhưng thanh bình là điều không có. Không có cái bến
đậu dứt khoát của tất cả các con tàu thư.
Rivière dừng lại trước mặt Leroux, một bác đốc công già đang làm việc.
Cả Leroux nữa cũng lao động từ bốn chục năm nay. Và công việc đã rút hết
sức lực bác ta. Khi Leroux trở về nhà quãng mười giờ tối hoặc nửa đêm,
không có một thế giới nào khác dang tay đón bác, đó không phải là một
cuộc lẩn trốn. Rivière mỉm cười với con người ấy khi bác ngẩng khuôn mặt
vụng về lên và trỏ vào một cái trục biếc ánh thép: “Chắc ghê gớm, nhưng
tháo được rồi”. Rivière cúi người nhìn chiếc trục. Công việc nghề nghiệp
đã lại cuốn hút ông rồi. “Phải bảo các xưởng doa các bộ phận này cho trơn
hơn nữa.” Ông lấy ngón tay sờ vào những vết xây xước rồi lại ngắm nhìn
Leroux. Nhìn những vết nhăn khắc nghiệt trên mặt Leroux, ông chợt buột
ra một câu hỏi kỳ cục. Ông buồn cười vì điều đó:
- Bác Leroux, trong đời bác, chuyện yêu đương được bác quan tâm nhiều
chứ
- Ô, thưa ông giám đốc, chuyện yêu đương ấy à…
- Bác cũng giống tôi, chưa khi nào có thời gian cả.
- Chẳng có bao nhiêu…
