chúng độ cao trung bình là bốn ngàn năm trăm toa
. Hévélius hạ con số
này xuống rất nhiều, ngược lại Riccioli tăng gấp đôi. Những cách đo này
đều quá đáng. Herschel nhờ có được những dụng cụ chính xác nên đã đến
gần với độ cao thực tế nhiều hơn. Nhưng sau cùng cũng phải tìm cho ra sự
thật bằng những phương pháp hiện đại.
Các ông Beer và Moedler, những nhà nghiên cứu về Mặt Trăng giỏi
nhất thế giới đã đo được một ngàn chín mươi lăm ngọn núi Mặt Trăng. Từ
những tính toán của họ kết quả có sáu ngọn núi cao trên năm ngàn tám trăm
mét. Đỉnh cao nhất trên Mặt Trăng đo được là bảy ngàn sáu trăm ba mét,
như vậy nó thấp hơn những đỉnh núi của địa cầu, vì địa cầu có một vài ngọn
cao hơn từ năm đến sáu trăm toa. Nhưng, nếu người ta so sánh chúng với thể
tích tương ứng của hai thiên thể thì những ngọn núi Mặt Trăng tương đối
cao hơn những ngọn núi Trái Đất. Những ngọn núi Mặt Trăng chiếm một
phần bốn trăm bảy mươi đường kính nguyệt cầu, trong khi những ngọn núi
Trái Đất chỉ chiếm có một phần một ngàn bốn trăm bốn mươi đường kính
địa cầu. Để một ngọn núi địa cầu có được những tỷ lệ tương đối với một
ngọn núi nguyệt cầu, độ cao thẳng đứng của nó phải đo được sáu dặm rưỡi.
Thế nhưng, ngọn cao nhất chỉ được chín kilômét. Như vậy, tiếp tục so sánh
ta thấy dãy Himalaya có ba đỉnh núi cao hơn những đỉnh núi nguyệt cầu là:
ngọn Everest, cao tám ngàn tám trăm ba mươi bảy mét, ngọn Kunchinjuga
cao tám ngàn năm trăm tám mươi tám mét và ngọn Dwalagiri cao tám ngàn
một trăm tám mươi bảy mét. Những ngọn Doerfel và Leibnitz của Mặt
Trăng có độ cao bằng độ cao của ngọn Jewahir cùng dãy đó, từ bảy ngàn sáu
trăm lẻ ba mét. Newton, Casatus, Curtius, Short, Tycho, Clavius, Blancanus,
Endymion, cao hơn ngọn Mont Blanc, ngọn này cao bốn ngàn tám trăm
mười mét. Bằng ngọn Mont Blanc có đỉnh Moret, Théophyle, Catharnia;
bằng ngọn Mont Rose, tức bốn ngàn sáu trăm ba mươi sáu mét, có đỉnh
Piccolomini, Werner, Harpalus; bằng ngọn Cervin tức cao bốn ngàn năm
trăm hai mươi hai mét, có đỉnh Macrobe, Eratosthène, Albateque, Delambre;
bằng ngọn Pic de Ténériffe, cao ba ngàn bảy trăm mười mét, có đỉnh Bacon,
Cysatus, Phitolaus và những đỉnh cao Alpes; bằng ngọn Mont Perdu của dãy
Pyrénées, tức cao ba ngàn ba trăm năm mươi mốt mét, có đỉnh Roemer và
