vẫn chẳng thấy có ai ra mở cửa, sốt ruột quá, mẹ hỏi một người đi ngang
qua phố:
- Bác ơi, những người vẫn đứng gác ở đây họ đi đâu hết rồi hả bác?
Người này nhìn mẹ con tôi từ đầu đến chân rồi bảo:
- Nhà chị này chẳng biết gì cả. Họ chuyển hết về Tòa Sứ cũ rồi, chỗ
dinh Tỉnh trưởng ấy.
Mẹ thở dài ngao ngán, thẫn thờ bước đi. Đến cuối phố, mẹ quặt về
hướng Nhà Thờ. “Thôi, mẹ con mình về nhà cũ nghỉ đã, sáng mai sẽ tìm bố
con sau”, mẹ bảo với tôi vậy.
Người mà mẹ gặp ở cửa nhà cũ là bà Quản hội Con hoa. Bà Quản vội
nắm lấy tay mẹ tôi lôi ra một góc tối, thì thào:
- Sao cô chưa đi còn về đây làm gì?
Mẹ bảo:
- Con không đi nữa. Con không muốn xa đất An Lạc này bà ạ.
Bà Quản nói như rít lên:
- Thế thì không còn nhà cho cô về đâu. Toàn bộ khu này họ chiếm hết
rồi. Chẳng ai dám về nhà cũ của mình mà ở. Họ bảo dân khu Nhà Thờ có
nhiều nợ máu với cách mạng, sẽ giết tất. Bọn tôi phải chuyển xuống Xóm
Đáy ở. Dân Xóm Đáy nghèo. Chế độ mới không giết dân nghèo, chỉ giết
người giàu, người theo Pháp và người đi nhà thờ nghe cha Phăng giảng
đạo. Tôi mò về nhà cũ xem còn ít đồ đạc nào thì lấy nốt mang xuống Xóm
Đáy. Mẹ con cô cũng xuống đó đi thôi. Bây giờ hở mồm ra phải nói là sống
dưới chế độ cũ bị bóc lột khổ lắm, nghèo lắm, thế mới sống được, nghe
chưa?
Đó là bài học đầu tiên về cách sống dưới chế độ mới mẹ tôi được thụ
lĩnh từ bà Quản. Rời nhà đi có một hôm, khi quay về mọi sự đã đảo lộn đến
chóng mặt, mẹ chỉ còn biết ôm chặt tôi vào lòng mà khóc thầm. Tần ngần
một lúc trước cửa nhà cũ, hai mẹ con tôi đành đi theo bà Quản xuống Xóm
Đáy tìm chỗ ở. Cũng có vài ba nhà bỏ vào Nam đóng cửa để không. Bà
Quản bảo:
- Cứ chiếm đại lấy một cái mà ở. Đã đi rồi chẳng ai còn dám quay về
mà đòi đâu. Tao cũng thế. Cái nhà tao chiếm may còn đầy cả một bể nước
