làm chuyển động quanh các tấm rèm phòng tôi hoặc đưa lên cao trên trần –
tóm lại là luôn được bao bọc trong sự huyền bí của thời các vị vua
Mérovingien và đằm mình trong ánh sáng ngả màu cam toát ra từ cái vần:
“antes”, như trong một buổi tà dương. Nhưng nếu như bất kể điều đó, với tư
cách Công tước và Công tước phu nhân, đối với tôi họ vẫn là những sinh thể
có thực, dù kỳ lạ, thì bù lại con người Công hầu của họ nới dãn vô chừng vô
độ, phi vật chất hóa, để có thể chứa đựng trong nó cái miền Guermantes mà
họ là Công tước và Công tước phu nhân, toàn bộ cái “phía Guermantes” rực
rỡ ánh nắng, con sông Vivonne, những bông hoa súng và những cây cao của
dòng sông, và biết bao buổi chiều đẹp đẽ. Và tôi biết rằng họ không chỉ
mang tước vị Công tước và Công tước phu nhân De Guermantes, mà từ thế
kỷ XIV, sau khi đã cố gắng một cách vô hiệu để thắng các cựu lãnh chúa
vùng này, họ đã kết thông gia với các lãnh chúa ấy, và họ là Công tước De
Combray do đó là những người đứng đầu trong số công dân Combray vậy
mà lại là những người duy nhất không cư ngụ tại nơi này. Là các Công tước
De Combray, sở hữu Combray ở giữa danh xưng, ở giữa ngôi vị, và chắc
hẳn thực sự mang trong mình nỗi buồn kỳ lạ và thành kính vốn là nỗi buồn
đặc thù của Combray; là chủ sở hữu của thành phố, chứ không phải của một
ngôi nhà tư nhân, chắc hẳn cư ngụ ở bên ngoài, giữa đường phố, giữa bầu
trời và mặt đất, như cái vị Gilbert de Guermantes, mà tôi chỉ nhìn thấy mặt
trái sơn đen ở cửa kính hậu tẩm nhà thờ Saint-Hilaire, nếu tôi ngẩng đầu lên,
khi đi đến hiệu Camus mua muối.
Thế rồi có khi ở phía Guermantes thỉnh thoảng tôi đi qua trước những
khoảnh đất nhỏ ẩm ướt rào kín, có những chùm hoa sẫm màu vươn lên. Tôi
dừng bước, ngỡ thu nhận được một kiến thức quý giá, bởi dường như có
được dưới mắt mình một mảnh của cái vùng sông nước, mà tôi xiết bao khát
khao hiểu biết kể từ khi thấy nó được miêu tả bởi một trong những nhà văn
mình ưa thích hơn cả. Và chính là với vùng sông nước ấy, với miền đất
tưởng tượng có những dòng sông cuồn cuộn chảy qua, mà Guermantes, thay
hình đổi dạng trong ý nghĩ của tôi, tự đồng nhất hóa, khi tôi nghe bác sĩ
Percepied nói về hoa và những dòng nước chảy rất đẹp trong khuôn viên lâu
đài. Tôi mơ thấy phu nhân De Guermantes mời tôi đến lâu đài, đột nhiên
