Theo một tiết tấu chậm, nó dẫn dắt ông đây đó, thoạt đầu là chỗ này rồi
chỗ kia, rồi chỗ khác nữa, hướng tới một hạnh phúc cao cả không thể hiểu
nổi mà cụ thể. Và đùng một cái, khi nó đạt tới một điểm mà từ đó, ông sửa
soạn đi theo nó, sau một thoáng ngừng, nó đột ngột chuyển hướng và theo
một nhịp mới, nhanh hơn, nhỏ nhẹ, u sầu, triền miên và êm dịu, nó cuốn ông
về phía những triển vọng xa lạ, chưa từng biết. Thế rồi nó biến mất. Ông tha
thiết cầu mong được thấy nó lần thứ ba. Và quả là nó xuất hiện trở lại thật,
nhưng không nói với ông rõ hơn, thậm chí khoái cảm nó gây cho ông lần
này còn kém sâu sắc hơn. Nhưng trở về nhà rồi, ông lại thấy cần nó, ông như
một anh chàng thoáng nhìn thấy một người đàn bà đi qua trong phút chốc và
nàng vừa đưa vào cuộc đời anh ta hình anh một vẻ đẹp mới mà nó đem lại
cho khả năng cảm thụ của bản thân anh ta một giá trị lớn hơn, mà anh ta
thậm chí không biết liệu có bao giờ gặp lại được nàng, người mà anh ta đã
đem lòng yêu nhưng đến cả tên cũng không biết.
Trong một khoảnh khắc, thậm chí tình yêu đó đối với một câu nhạc
dường như cũng nhóm lên ở Swann khả năng tạo ra một sự hồi xuân nào đó.
Từ rất lâu rồi, ông đã thôi không dành đời mình vào một mục đích lý tưởng
nữa, mà chỉ nhằm theo đuổi những thỏa mãn thường nhật mà ông nghĩ sẽ
không thay đổi cho đến lúc chết, tuy không bao giờ thẳng thừng thú nhận
với mình như vậy; hơn thế nữa, không còn cảm thấy những ý tưởng cao cả
nảy sinh trong đầu, ông hết tin vào tính hiện thực của chúng, song cũng
chẳng thể hoàn toàn phủ nhận nó. Thành thử ông đâm có thói quen ẩn náu
vào những ý nghĩ không quan trọng để có thể bỏ qua bản chất cốt yếu của sự
vật. Cũng giống cách ông không tự hỏi liệu có tốt hơn cho ông nếu ông
không lui tới những chốn giao tế, nhưng mặt khác, ông biết chắc rằng nếu
mình đã chấp nhận một lời mời thì nhất thiết phải đi và nếu sau đó không
đến thăm thì chí ít phải để lại danh thiếp, tương tự như vậy, trong khi trò
chuyện, ông ráng không bao giờ bày tỏ thật nồng nhiệt một ý kiến riêng tư
về thời cuộc, mà chỉ cố cung cấp những chi tiết vật chất có một giá trị tự
thân nào đó và bằng cách đó, khỏi cần phải trổ hết năng lực, trình độ của
mình. Ông cực kỳ cụ thể, chính xác khi nhắc đến một công thức nấu nướng,
ngày sinh hay ngày mất của một họa sĩ, danh mục các tác phẩm của ông ta.
