những người trong giới thượng lưu. Đối với họ, chất thanh lịch là cái tỏa ra
từ một số người không nhiều lắm, họ phóng chiếu nó ra một tầm khá rộn –
càng cách xa tâm điểm nhóm thân hữu của họ thì càng yếu dần – trong giới
hạn bạn bè họ hoặc bạn của bạn họ, mà tên tuổi hợp thành một thứ danh mục
đặc biệt. Người trong giới thượng lưu thuộc làu nó trong trí nhớ, họ rất uyên
bác về mặt này, chiết ra từ đó mộ thứ “thị hiếu ưu nhã”, một sự sành sỏi tinh
tế đến nỗi, chẳng hạn, Swann chẳng cần vận dụng hiểu biết về giới giao tế,
chỉ đọc trên báo tên của những người có mặt trong một dạ tiệc là có thể nói
ngay sắc thái thanh lịch của bữa tiệc là như thế nào, như một thức giả chỉ
đọc một câu là có thể đánh giá chính xác chất lượng văn chương của tác giả.
Nhưng Odette nằm trong số người (rất đông, bất luận người thượng lưu nghĩ
thế nào về điều ấy, và có ở mọi tầng lớp xã hội) không có những khái niệm
như thế, họ hình dung một kiểu thanh lịch sang trọng hoàn toàn khác, với
những vẻ đa dạng tùy theo họ thuộc môi trường nào, những có một đặc tính
– dù cái thanh lịch mà Odette mơ tưởng, hay cái sang trọng mà bà Cottard
sùng mộ – đó là ai cũng có thể trực tiếp đạt tới được. Thực ra, cái thanh lịch
kia, cái thanh lịch theo quan niệm của người thượng lưu, cũng có thể đạt tới
được, nhưng phải sau một thời hạn nào đó. Odette nói về một người nào đó:
“Ông ra toàn đến những nơi oách.”
Và nếu Swann hỏi nàng thế nghĩa là thế nào, nàng trả lời với một chút
khinh bỉ:
“Là những nơi oách, chứ sao! Ở tuổi anh, mà còn phải hỏi những nơi
oách là thế nào, thì em biết nói với anh sao đây? Thí dụ, sáng Chủ nhật thì
Đại lộ Nữ hoàng
, năm giờ thì đi vòng bờ Hồ
, thứ năm thì đi Nhà hát
Eden
, thứ sáu thì Quần Ngựa
, vũ hội…”
“Nhưng là vũ hội nào chứ?”
“Những vũ hội mà người ta tổ chức ở Paris ấy, em muốn nói những vụ
hội sang trọng cơ. Mà này, anh biết đấy, ở Herbinger, ở chỗ tay môi giới
chứng khoán ấy? Có mà, anh hẳn biết chứ, một trong những người được
quảng cáo mạnh nhất ở Paris, cái anh chàng cao lớn tóc vàng, rất chi là
