điều này, điều nọ là thế. Một hôm, nàng nói thẳng với ông rằng nàng không
ưa bác xà ích của ông, rằng có lẽ bác ta khích ông chống lại nàng, rằng dù
sao đi nữa bác ta cũng không chính xác giờ giấc và không tỏ ra kính cẩn với
ông như nàng muốn. Nàng cảm thấy ông khao khát muốn nghe nàng nói:
“Từ rày, đến em thì đừng để lão ấy đánh xe nữa,” như khao khát một nụ hôn.
Vì đang trong tâm trạng vui vẻ, nàng bèn nói với ông thế; ông cảm động.
Tối hôm đó, trò chuyện với ông De Charlus, người đem lại cho ông niềm êm
dịu ngọt ngào là có thể dốc bầu tâm sự về nàng (vì mọi câu chuyện vặt vãnh
nhất của ông, kể cả với những người không quen biết nàng, cách nào đó, đều
liên quan đến nàng), ông nói: “Tuy nhiên, tôi vẫn tin rằng nàng có yêu tôi;
nàng xiết bao ưu nhã với tôi, chắc chắn, nàng không hề dửng dưng với
những gì tôi làm.” Và nếu, vào lúc đi đến nhà nàng, bước lên xe cùng với
một người bạn mà ông cho quá giang, người này hỏi: “Ủa, thế không phải là
Lorédan đánh xe ư?”, Swann bèn rầu rầu trả lời mà trong lòng xiết bao vui
sướng: “Ồ… không! Tôi xin nói với anh rằng khi nào đến phố La Pérouse
thì tôi không được để Lorédan lái xe. Odette không thích tôi dùng Lorédan,
nàng thấy bác ta không hợp với tôi; biết sao đây… đàn bà mà… anh lạ gì!
Tôi biết điếu đó sẽ khiến nàng rất khó chịu! Phải, nếu tôi cứ dùng Rémi thì
sẽ đối chiếu so sánh lôi thôi to cho mà xem!”
Những cung cách mới của Odette đối với ông hiện giờ, thờ ơ, lơ đãng,
dễ cáu bẩn, dĩ nhiên làm cho Swann đau lòng; nhưng ông không ý thức được
nỗi đau của mình; vì thái độ lạnh nhạt này của Odette đối với ông là tiệm
tiến, dần từng ngày, nên chỉ bằng cách so sánh đối chiếu con người Odette
hôm nay với con người lúc ban đầu của nàng, ông mới đo được chiều sâu
của sự thay đổi đã hoàn tất của nàng. Vậy mà sự thay đổi sâu xa ấy chính là
cái vết thương thầm kín đang ngày đêm hành hạ ông, và hễ cảm thấy ý nghĩ
của mình đến quá gần nó là ông lập tức lái sang hướng khác, sợ làm mình
quá đau. Ông tự nhủ một cách trừu tượng: “Có một thời Odette yêu mình
hơn”, nhưng không bao giờ ông thấy lại cái thời ấy nữa. Giống như trong
thư phòng nhỏ của ông có một chiếc tủ com mốt mà ông cố sao không nhìn
