Swann, gã dường như tỏ ra coi khinh con người ông đồng thời lại trân trọng
cái mũ của ông. Gã đón lấy chiếc mũ với một sự thận trọng mà độ chính xác
của cỡ người gã khiến cho có phần quá tỉ mẩn và với một vẻ tế nhị mà sức
mạnh hiển lộ của gã làm cho gần như cảm động. Rồi gã chuyển nó cho một
gã phụ việc mới tuyển, còn nhút nhát, gã này lơ láo đưa mắt giận dữ nhìn
khắp phía, thể hiện nỗi sợ hãi gã cảm thấy và bộc lộ sự bồn chồn của một
con thú bị bắt vào những giờ đầu tiên bị thuần hóa.
Cách đó mấy bước, một gã cao lớn vận áo dấu mơ màng đứng im như
tượng, vô dụng như nhân vật chiến binh mang tính chất trang trí thuần túy,
thường thấy trong những bức tranh xáo động nhất của Mantegna
, với vẻ
trầm tư, tì lên chiếc khiên, trong khi những người khác xông tới chọc tiết
nhau bên cạnh anh ta; tách khỏi nhóm đồng bọn đang xăm xắn quanh
Swann, gã có vẻ cũng nhất quyết không quan tâm gì đến cảnh này mà gã
đưa cặp mắt bạo ngược màu xanh lục theo dõi một cách mơ hồ, như thể đó
là cuộc tàn sát Những Người Vô Tội hoặc cảnh tuẫn tiết của thánh Jacques.
Gã dường như thuộc về chính cái nòi đã tuyệt diệt – hoặc có lẽ xưa nay chỉ
tồn tại trong bức tranh chạm dựng sau bàn thờ San Zeno và trong những
tranh tường về những người Eremitani, nơi Swann đã tiếp cận họ và ở đó họ
vẫn còn mơ màng, xuất sinh từ sự hoài thai của một pho tượng cổ bởi một
hình mẫu Padoue nào đó của Bậc Thầy hay một người miền Saxe nào đó của
Albert Dủrer
. Và những món tóc hung xoăn tự nhiên của gã, dính bết vào
nhau bởi sáp bóng, được xử lý khoáng đạt như trong nghệ thuật điêu khắc
Hy Lạp mà người họa sĩ thành Mantoue
không ngừng nghiên cứu và nghệ
thuật này, tuy trong lĩnh vực sáng tạo chỉ thể hiện con người, nhưng chí ít
cũng biết rút ra từ những hình thể đơn giản của con người nhiều nét phong
phú cực kỳ đa dạng, tựa hồ mượn từ toàn bộ thiên nhiên sống động, đến nỗi
một mái đầu, do nếp cuộn nhẵn mượt cùng những mỏ nhọn của các lọn tóc,
hay trong sự chồng xếp của những bím tóc như chiếc mũ miện ba tầng nở
hoa, cùng một lúc trông như một mớ rong biển, một ổ bồ câu, một vành hoa
dạ lan hương và một ổ rắn cuộn xoắn vào nhau.
