Tôi muốn đưa ra ví dụ này, khi những âm mưu và manh tâm của những
nhân vật lịch sử đã bị phát giác tới từng chi tiết, để thấy diễn biến và quyết
định cuối cùng của nó giống như một chiến dịch. Gieo rắc lòng thù địch
giữa các dân tộc, dường như, khá đơn giản – chỉ cần ban lãnh đạo cao nhất
thông qua một quyết định gây phương hại tới một bên.
Trong những năm cầm quyền N. X. Khrusov toàn bộ sách lược dưới
dạng những sự kiện, thoạt nhìn vô hại, nhưng là một chính sách dân tộc rất
thâm độc được che đậy trên thực tế, ẩn chứa trong đó hàng loạt nguy cơ.
Việc này và việc chuyển giao Krym (cả Sevaxtopol) cho nước Cộng hòa
Ucraina trong năm 1954, vào thời gian đó được được đề cập rất nhiều ở
Nga – vì đây là nguyên nhân của cuộc tranh luận pháp lý nổi tiếng vào đầu
những năm 1990 với phía Ucraina. Ngày 9 tháng 1 năm 1957, Khu tự trị
Checheno-Ingusxk được khôi phục, trong đó có 3 vùng thuộc Nga:
Narurxk, Kargalinxk và Senkovxk vì một phần của vùng Prigorxk vẫn nằm
trong thành phần của khu tự trị Severo-Oxetinxk…
D. A. Kunaiev, ủy viên Bộ Chính trị BCHTW ĐCS Liên Xô, Bí thư thứ
nhất BCHTW ĐCS Kazakhxtan nhớ lại: “Tôi từng làm việc chừng 10 năm
dưới sự lãnh đạo của Khrusov… Một trong số những va chạm đầu tiên giữa
chúng tôi là khi ông ta đề nghị tôi chuyển một số vùng trồng bông cho
Uzbekixtan. Tôi đã kiên quyết phản đối. Đúng lúc đó, Iuxupov Ixmail – Bí
thư thứ nhất Đảng bộ vùng Nam Kazakhxtan đã viết thư cho Nikita
Xergeievich để bày tỏ đề nghị tương tự. Bất chấp sự phản đối của tôi,
Khrusov buộc tôi chấp hành kỷ luật Đảng mà chuyển giao các vùng
Zetixaixk, Kirovxk và Pakhtaaralxk cho nước Cộng hòa Uzbekixtan. Sau
này tất cả những vùng này đã được trả lại.
Ngoài ra, Khrusov cùng từng đề nghị về việc tổ chức Txelino, sau là
vùng Tây Kazakhxtan và Nam Kazakhxtan. Tôi lại không nhất trí. Thời
gian cho thấy tôi đã đúng – sau đó các vùng này đã tổ chức ăn mừng.
Các ý kiến của chúng tôi về tương lai của Mangyslak cùng không thống
nhất, khi bỗng dưng Khrusov đặt vấn đề: “Mangyslak là một bán đảo vô
cùng giàu có. Chỉ dân Thổ (Turkmen) mới có thể khai thác dầu mỏ ở đó.
