Hồi ký của V. Polonskaia được in lần đầu ở nước ngoài vào
đầu thập niên tám mươi. Còn ở trong nước, được in có rút gọn trong
tạp chí “ Những vấn đề văn học ”, 1987, số 5. In toàn bộ, trong tuyển “
Thời đại bạc
” M. 1990.
Sự lo ngại của các cán bộ “Trê-ca” không phải là thừa. Vấn đề
khi súng nổ, V. Polonskaia đang ở đâu, đã gây ra không ít lời đồn
đại. Ví dụ. Iu. K. Olesha viết thư sang Berlin cho V. Meierkhold
(ngày 30 tháng 4 năm 1930) : “V. Polonskaia chạy ra ngoài, kêu “Cứu
với !” rồi súng nổ …” (Trung tâm lưu trữ hồ sơ văn nghệ, kho 358,
op. 2). Còn em gái của nhà thơ là Liudmila thì cho rằng Polonskaia
không chỉ “đã chạy ra khỏi phòng”, mà còn “chạy xuống cầu
thang”. Trong cuốn sổ ghi chép “cho bản thân”, Liudmila viết :
“Khi Polonskaia chạy xuống cầu thang, tiếng súng nổ vang, thì lập
tức có mặt Agranov, Tretiakov, Koltsov. Họ vào phòng và không cho
ai vào theo”. (Bảo tàng quốc gia Maiakovski. Hồ sơ lưu trữ của gia
đình Maiakovski. Inv. số 28261/737).
Khó lòng giải thích tại sao trong hồ sơ lại có hai bức ảnh “hai
người phụ nữ không rõ là ai” ấy. Trong ngăn kéo bàn viết còn
không ít bức ảnh và tài liệu khác. Tôi xin dẫn lời N. A. Briukhanenko :
“Mấy ngày sau khi mai táng, Lilia Brik rủ tôi tới phòng của
Maiakovski ở đường Lubianka. Hai chúng tôi vào đó lần đầu sau
khi xảy ra tai họa. Bên trái treo chiếc áo bành-tô bởi chính tay
Maiakovski. Sàn nhà đã cọ rửa sạch. Khẩu súng và lá thư tuyệt mệnh
đã được mang đi. Các thứ còn lại ở nguyên vị trí của chúng.
Chúng tôi mở ngăn kéo bàn và thu dọn các thứ trong đó. Tôi nhớ…
các bức ảnh của Tatiana Iakovleva, Nora Polonskaia và một cô người
