... Trời đã sang xuân, An-phrê Crớp ngồi trong một chiếc ghế bành
bọc da, lưng hơi còng xuống. Lão bảo viên thư ký trợ lý giám đốc đưa đến
tập hồ sơ lưu, rồi tự tay khẽ lật từng trang một, lấy kính lúp ra để đọc kỹ và
lẩm bẩm:
- Phó vương Ai Cập đặt công ty này làm 36 cỗ đại bác. Thế là nước
Anh mất một món hàng béo bở. Vua Phổ: 312 cỗ. Người Nga... này I-un-
ke, sao hôm ấy họ chỉ đặt mua có một khẩu đại bác thôi nhỉ?
Viên thư ký ngẩng đầu lên đáp:
- Thưa ngài, họ chỉ mua một cỗ mẫu đem bắn thử đủ bốn nghìn phát,
không thấy hư hỏng gì bèn cất vào viện bảo tàng.
An-phrê Crớp hất hàm hỏi lại:
- Liệu có chắc là sau đó, cỗ đại bác được cất vào viện bảo tàng không,
hay họ lại nghiên cứu tìm hiểu chất thép đúc nòng súng?
I-un-ke đáp:
- Thưa ngài, điều đó quả thật tôi không rõ.
- Phải tìm cho ra, có thể họ muốn biết những “gia vị” pha trong đó.
Nghe chủ nói, viên thư ký cứ ngớ người ra, không hiểu đại bác được
xếp vào loại món ăn nào mà lại có pha thêm “gia vị”.
- À! Cái năm ta được nhà vua Pháp tặng thưởng Bắc đẩu Bội tinh là
năm nào nhỉ?
- Dạ, thưa ngài 1867 ạ! Dạo đó đức vua Na-pô-lê-ông III đặt công ty
đúc một khẩu đại bác nặng năm mươi tấn, lớn nhất thế giới, trưng bày ở
quảng trường diễu binh giữa thủ đô nước Pháp làm các nhà luyện thép
nước Anh. Vì như vậy có khác gì vua Pháp “quảng cáo” hàng hộ ta.
- Ta hỏi thật nhé! - An-phrê Crớp vui vẻ thủ thỉ nói - Trong những
chuyến đi công cán thay ta ra nước ngoài, ông có nhớ được một vài kỷ
niệm gì không?
I-un-ke vỗ trán, nheo mắt lại nói:
