BIÊN HÙNG LIỆT SỬ - Trang 211

một nơi phồn hoa là Sài Gòn về chốn quê mùa, mẹ Triệu vẫn thích nghi
được với cuộc sống mới. Từ một cuộc sống tương đối theo lối Âu tây trong
một gia đình công chức, mẹ Triệu vẫn sinh hoạt bình thường trong một gia
đình Nho giáo theo lề lối sống khắc khe.
Vì mất mẹ khi còn quá nhỏ, Triệu chỉ còn nhớ mang máng được hình ảnh
mẹ như khi mẹ xắt chuối nuôi heo hay xay lúa, giã gạo, sàng gạo với các cô
...Chỉ có một lần được mẹ tắm ở giữa sân, khi gội đầu bằng xà bông, Triệu
đã nhắm chặt mắt chờ khi mẹ xối nước xong mới dám vuốt mặt, mở mắt ra.
Nắng chiều chiếu qua các giọt nước còn đọng trên mi, mặt mẹ Triệu cúi
gần mặt Triệu, nên khi mở mắt Triệu thấy hình ảnh mẹ lung linh tuyệt đẹp.
Bảy chục năm về sau, mỗi lần hồi tưởng nhớ mẹ, Triệu vẵn còn giữ mãi nét
mặt của mẹ qua ánh nước lóng lánh của buổi chiều ngày đó.
Nhưng rồi, một hôm, mẹ Triệu trở bịnh nặng, hôn mê nhiều ngày. Triệu và
em được cho ngủ riêng với các cô. Một buổi chiều, mẹ Triệu hồi tỉnh lại,
các cô đưa anh em Triệu khép nép vào thăm mẹ. Nhưng đó có lẽ là những
phút hồi dương ngắn vì sáng hôm sau, các cô khóc sướt mướt đánh thức
anh em Triệu dậy và cho hay “ Mẹ đã mất rồi”. Vào tuổi đó Triệu thấy
người lớn khóc nên cũng khóc theo, nào có hiểu mất mẹ là gì! Cả nhà rộn
rịp, rối rắm lo việc tẩm liệm. Trưa hôm đó, không ai còn thì giờ lo cho anh
em của Triệu. Hai anh em đều thấy bụng đói cồn cào nhưng không dám nói
cho ai biết đành rủ nhau nằm vắt vẻo ở cầu thang vì nhà ông nội Triệu được
cất theo loại nhà sàn cao, theo lối nhà người Miên. Sau cùng có người nhận
thấy, nhớ là quên cho anh em Triệu ăn mới lo cho hai đứa nhỏ vừa mất mẹ.
Đó là lần đầu tiên Triệu mới nhận thức được thân phận mồ côi của mình !.
Mẹ Triệu được chôn ở thửa ruộng trước nhà không xa. Chiều chiều Triệu
vẫn ngồi trước nhà nhìn ra mả mẹ. Bên mộ thấy có trồng một cây chuối, vì
hình như mẹ Triệu chết trong lúc đang mang thai. Nghe người lớn bàn: khi
chuối trổ buồng, lúc đó là em Triệu sẽ được sanh ở cõi âm? Trước mộ,
Triệu còn thấy con chó tên Nết mà mẹ Triệu thường chăm sóc cho ăn mỗi
ngày đang nằm ủ rũ. Con chó trung thành đó vẫn ra nằm nhiều ngày bên
mộ mẹ Triệu!